|
Мосолмандар сәхәбәләрҙе, бер кемен дә айырмай, ихтирам итергә тейеш.<ref name=autogenerated4>[http://al-echedi.ucoz.com/news/2008-12-24-58 Сахабы — сподвижники пророка Мухаммада(c.a.в) — 24 Декабря 2008 — Исламский сайт «TAWHID»<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>
== Исламда сәхәбәләрҙең әһәмиәте ==
== Роль и место сахаба в исламе ==
Әсхәбтәр Исламдың нығыныуына айырата ҙур өлөш индергән кешеләр, сөнки Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең вафатынан уның эштәре, ҡылыҡтары һәм ниәттәре тураһында һөйләп ҡалдыралар (хәдистәр). Улар әле лә Исламдағы төп сығанаҡтар булып ҡала һәм шәриғәтте аңлатыуҙа ҡулланыла. <ref name="Исламист" />. [[Сөнниҙәрҙең ]] фекере буйынса, диндә иң лайыҡлы кешеләр - пәйғәмбәрҙәр, уларҙан ҡала - сәхәбәләр. Һуңғылары араһында иң лайыҡлылары 4 хәлиф - хаҡ имам: [[Әбү Бәкр]], [[Ғүмәр ибн әл-Хаттаб]], [[Усман]] һәм [[Али ибн Әбү Талип]]; улар артынан Мөхәммәт пәйғәмбәр ожмахҡа инәсәктәрен әйтеп ҡалдырған 6 сәхәбә һәм Пәйғәмбәребеҙҙең ейәндәре Хәсән менән Хөсәйен<ref name=autogenerated4 />
Асхабы сыграли особую роль в становлении ислама, так как после [[смерть|смерти]] Мухаммада они стали передатчиками [[хадис]]ов (рассказов о делах, поступках и помыслах пророка), которые до сих пор являются одним из основных источников исламского [[религия|религиозного]] и этико-правового учения<ref name="Исламист" />. По мнению [[сунниты|мусульман-суннитов]], самыми достойными людьми являются пророки, а после них — сподвижники Мухаммада. Среди последних самыми достойными считаются первые 4 [[халиф]]а, называемые праведными: это [[Абу Бакр]], [[Умар ибн аль-Хаттаб]], [[Усман]] и [[Али ибн Абу Талиб]]; следом идут ещё 6 сподвижников, которым, наряду с перечисленными, ещё при жизни было сообщено Мухаммадом, что они попадут в [[Рай]], а также внуки пророка Хасан и Хусейн.<ref name=autogenerated4 />
ПервойӨатындар сподвижницейараһынан Мухаммадатәүге сталабулып егоИслам женаҡабул [[Хадиджаитеүсе бинт-Пәйғәмбәрҙең Хувайлид|Хадиджаберенсе хәләл ефете [[Хәҙисә]]<ref name=autogenerated1 />; изирекле свободныхирҙәр мужчинараһынан первымберенсе исламбулып принял АбуӘбү БакрБәкр иман килтерә, избалалар детейараһынан — Али ибн АбуӘбү Талиб, а из рабовҡолдарҙан — [[ЗайдЗәйд ибн Харис]].<ref>[http://www.islam.ru/book/export/html/645 Праведные халифы] // Islam.Ru</ref><ref name=autogenerated5 /> ВРисаләт первыеингәндең тәүге 3 года,йылында когдаПәйғәмбәр пророкдәғүәтте вёлйәшерен тайныйалып призыв к исламубара, соМәккәлә всейбары Мекки40 онкешене собралиманға лишь 40 единомышленниковкилтерә. В [[битваБәдр при Бадре|битве при Бадреһуғышында]] участвовалоинде 313 сподвижниковсәхәбә ҡатнаша. В книге мусульманскогоМосолман учёногоғалимы альәл-Куртуби (умер ввафаты 1071) приведеныкитабында биографии 2770 сподвижников.сәхәбә Прителгә взятииалына. Мекки их былоМәккәне алғас,10 000-гә етә .<ref name=autogenerated4 />
Сәхәбәләр араһында мөһәжирҙәр (һижрәт яһаусылар) менән ансарҙар айырым урын тота - [[Ғәрәп хәлифәтендә ]]улар хәлиф һайлауға йоғонто яһай, юғары вазифаларҙы биләй<ref name="Исламист" />.
Среди сподвижников выделялись мухаджиры и ансары, влиявшие на выборы халифов и занимавшие руководящие посты в [[Арабский халифат|халифате]] (наместники, военачальники и т. д.)<ref name="Исламист" />.
=== Хәдистәр ҡалдырған сәхәбәләр (мүҡсирун) ===
=== Сподвижники — передатчики хадисов ===
Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең вафатынан һуң сәхәбәләр бик күп хәдистәр ҡалдыра. Уларҙы бик ихтирам итәләр, IX быуатта яҙылған хәдисселәрҙең биографик һүҙлегендә әсхәбтәр иң абруйлы урында тора. Артабан бары тик сәхәбәләр тураһында биографик һүҙлектәр төҙөлә. Шулар араһынан иң әһәмиәтлеһе Аскалани тарафынан XV быуатта төҙөлгән, унда Мөхәммәт Пәйғәмбәр менән шәхсән таныш булған 12 мең кеше исеме атала<ref name="Исламист" />.
Иң күп хәдистәр ҡалдырған сәхәбәләр:
* [[Әтү Хөрәйрә]] — 5374 хәдис
* [[Абдуллаһ ибн Ғүмәр]] — 2630 хәдис
* [[ АнасӘнәс ибн МаликМәлик]] — 2286 хадисовхәдис▼* [[ Ғәйшә (Аиша )]] — 2210 хадисовхәдис▼* [[ АбдуллахАбдуллаһ ибн АббасҒәббәс]] — 1660 хадисовхәдис.<ref name=autogenerated5 /> ▼
[[Шиғыйҙар]] сәхәбәләрҙе хакимлыҡты үҙ ҡулдарына алған [[Өмийәд]]тәргә булышсылар тип һанай. Шиғыйҙар был хәдистәрҙе танымай һәм үҙҙәрнең имамдары һөйләгәнде генә ысынға ала<ref name="Исламист" />.
После смерти Мухаммада асхабы стали носителями хадисов. Они пользовались большим уважением и авторитетом, что нашло отражение в появившихся в IX в. биографических словарях переводчиков хадисов: асхабы заняли в них почётное место. Впоследствии создаются биографические словари, посвященные исключительно сподвижникам. Один из крупнейших таких словарей, составленный Аскалани (XV в.), содержит сведения о более чем 12 тыс. лиц, лично знакомых с пророком Мухаммедом<ref name="Исламист" />.
Сподвижники, передавшие наибольшее число хадисов:
* [[Абу Хурайра]] — 5374 хадиса
* [[Абдуллах ибн Умар]] — 2630 хадисов
▲* [[Анас ибн Малик]] — 2286 хадисов
▲* [[Аиша]] — 2210 хадисов
▲* [[Абдуллах ибн Аббас]] — 1660 хадисов.<ref name=autogenerated5 />
Отношение [[шииты|шиитов]] к асхабам определялось их религиозно-политической концепцией, согласно которой сподвижники рассматривались как пособники «узурпаторов» власти ([[династия|династии]] [[Омейяды|Омейядов]]). Шииты не признают достоверными предания, передаваемые со слов сподвижников, противопоставляя им предания, передаваемые со слов шиитских имамов<ref name="Исламист" />.
== Примечания ==
| 