Ғәмәлдәге төрки телдәр: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
60 юл:
* саян телдәрендә был телдәрҙең «үҙәк телдәрҙең» иң беренсе тармағы ''булыуы ихтималлығын'' күрһәтеүсе ҡайһы бер изоглостар асыҡлана, әммә был тағы ла етди төҙәтеүҙәргә мохтаж;
* Боронғо төрки ҡомартҡыларҙа "үҙәк"тең бөтә таксондарында ла булған диалект айырмалыҡтары күҙәтелә;
* (боронғо уйғыр, ҡараханлы һәм хәләж телдәрендәге пратөркиҙәр рефлекстарына ҡаршы ҡуйыуҙы ŕ > z, но d > ð) һаҡлаған ''ŕ'' и ''d'' хакас диалекттары бар;
* есть хакасские диалекты, сохраняющие противопоставление рефлексов пратюркских ''ŕ'' и ''d'' (ŕ > z, но d > ð, как в древнеуйгурском, караханидском и халаджском);
* чулым һәм шор й-диалекттары — төньяҡ алтай кластерының бер өлөшө булып тора;
* үҙәк-көнсығыш, йәки тау-алтай (унда, төньяҡ алтай, көньяҡ алтай һәм төньяҡ ҡырғыҙ диалекттарынан башҡа, бәлки, яңы уйғыр теленә ҡаратылған лобнор, хотон һәм өлөшләтә көньяҡ ҡырғыҙ диалекттары ҡаратылалыр) теоретик яҡтан нуғай кимәленең берҙәм төркөмсәһен барлыҡҡа килтерә, әммә ысынында, быны, төньяҡ алтай һәм көньяҡ алтай телдәренең хакас менән, лобнор менән хотондың (шулай уҡ уғыҙ салар һәм хакас һары уйғырҙың) яңы уйғыр менән, ә көньяҡ ҡырғыҙҙарҙың ноғай менән сағыштырылыуы арҡаһында (поскольку наблюдаются подскоки), нигеҙләү ҡатмарлы;
66 юл:
* '''себертатар диалекты хатта тарихи яҡтан да татар диалекты була алмай''';
* уғыҙ һәм унан да бигерәк яҡут телдәре «үҙәк» телдәр булып һаналмай;
* Уғыҙҙарҙыуғыҙҙарҙы көнсығыш һәм көнбайыш өлөштәргә бүлеү ысынбарлыҡҡа тап килмәй — иң иртә ҡатлам булып салар теле тора (иң иртә тел тип бәшнәк теле таныла) тора, ҡалғандары диалектлы континуум һәм тел кластерҙары барлыҡҡа килтерә;
* боронғо ҡырымтатар теленең генеалогик ағасында булмауы уны тасуирлауҙың ҡатмарлы булыуы менән бәйле (ул, ярайһы уҡ уғыҙ йоғонтоһо менән, ҡарлуҡ-ҡыпсаҡ теле), башҡаларҙың булмауы (мәҫәлән, себертатар, чулым теле) табылған мәғлүмәттең етерлек булмауы менән бәйле.