Ҡылым: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
SaganBot (фекер алышыу | өлөш) ә робот косметические изменения |
||
1 юл:
'''Ҡылым''' — үҙ аллы һүҙ төркөмө. Ниндәй ҙә булһа заттың, предметтың, эшен, хәрәкәтен йә торошон белдергән һүҙҙәр ҡылым тип атала. Ҡылымдар нимә(ни) эшләй, нимә(ни)эшләне, нимә(ни) эшләй ине, нимә(ни) эшләй торғайны, нимә(ни) эшләр тигән һорауҙарҙың береһенә яуап була: Дәрес ''бара''. Имтихандар ''башланды''. Атай иртәгә ''әйтер''. Бөтәһен дә ''һөйләп бирәсәкмен''.
== Ҡылымдарҙың заман, зат, һан менән үҙгәреше ==
Башҡорт телендә ҡылым зәман менән үҙгәрә: хәҙерге заман, үткән заман, киләсәк заман.
12 юл:
Ҡылымдар зат һәм һан менән үҙгәрә:
*
1-се зат
2-се зат
3-сө зат
== Үҙ аллы һәм ярҙамсы ҡылымдар ==
Башҡорт телендә ҡайһы бер ҡылымдар ике төрлө ҡулланыла:
32 юл:
Үҙ аллы ҡылымға эйәреп, ул бедергән эш-хәрәкәттең биҙәктәрен, торошон, нескәлектәрен аңлатҡан ҡылым ярҙамсы ҡылым тип атала.
Әсәйемә хат яҙҙым
Иртәгә иртә кил
Бишектә бала ята.
Килтерелгән миҫалдарҙа яҙҙым, ята, тор ҡылымдары үҙ аллы һәм ярҙамсы мәғәнәлә ҡулланылған.
46 юл:
2-се зат һөйләп тора инең
3-сө зат һөйләп тора ине.
== Тамыр һәм нигеҙ ҡылым ==
Башҡорт телендә тамыр һәм нигеҙ ҡылымдар була. Яһаусы ялғауы булмаған, тамырҙан ғына торған ҡылым тамыр ҡылымтип атала.
Ҡылым яһаусы ялғауҙар ярҙамынды башҡв һүҙ төркөмдәренән(исем, сифат, рәүеш,ымлыҡ, оҡшатыу һүҙҙәренән) яһалған ҡылым нигеҙ ҡылым тип атала: ''баш- башла, ҡуйы- ҡуйырт, шәп- шәбәй, күп, күбәй, гөж- гөжөлдә, ух- ухылда.''
== Ҡылым һөйкәлештәре ==
Башҡорт телендә ҡылымдың дүрт һөйкәлеше бар
=== Бойроҡ һөйкәлеше ===
Бойроҡ һөйкәлешендәге ҡылым ниндәйҙер бер эште, хәрәкәтте башҡарырға өндәүҙе, бойороуҙы
Бойроҡ һөйкәлеше ҡылымдары түбәндәге мәғәнәләрҙе аңлата:
66 юл:
4.Үтенес: әйтегеҙ инде, кил инде, бир инде.
Бойроҡ һөйкәлеше ҡылымдары зат, һан менән үҙгәрә, барлыҡ- юҡлыҡта килә ала. Заман менән үҙгәрмәй. Бойроҡ һөйкәлешенең
=== Хәбәр һөйкәлеше ===
Хәбәр һөйкәлеше эш хәрәкәттең эшләнеүен, эшләнмәүен белдерә:Уҡыған, әйтә, белә, һөйләй торғайны. Хәбәр һөйкәлеше ҡылымдары үткән, хәҙерге. киләсәк замандарҙа килә.
=== Шарт һөйкәлеше ===
Башҡорт телендә ш?арт һөйкәлеше ниндәйҙер бер эш -хәрәкәттең үтәлеүенә икенсеһенең шарт булып килеүен белдерә. ''Килһә, апайыңдарға шылтыратырбыҙ. Күп көлһәң, иларһың.''
=== Теләк һөйкәлеше ===
Башҡорт телендә теләк һөйкәлеше эш-хәрәкәтте башҡарырға теләүҙе йәки үтәргә саҡырыуҙы белдерә.
== Ҡылым төркөмсәләре ==
=== Исем ҡылым ===
===Уртаҡ ҡылым===
=== Сифат ҡылым ===
===Хәл ҡылым===
== Ҡылым йүнәлештәре ==
1. Төп йүнәлеш эш-хәрәкәтте башҡарыусының үҙе эшләүен йәки эшләмәүен белдерә.
91 юл:
5. Уртаҡлыҡ йүнәлеше ҡылым белдергән эш-хәрәкәттең ике йәки бер нисә кеше тарафынан баргә эшләнеүен йәки уларҙың бер- береһенә ярҙамлашыуын белдерә.
== Ҡылым күләмдәре ==
==Ҡылым рәүешлеге==
== Ҡылымдарҙың яһалышы ==
==Әҙәбиәт==
99 юл:
* Толомбаев Х.А., Солтанбаева Х.В. Әсә теле. 6-сы класс өсөн дәреслек. Өфө-2008 йыл ISBN 978-5-295-04288-1
{{Башҡорт теле грамматикаһы}}
[[Категория:Һүҙ төркөмдәре|*]]
[[af:Werkwoord]]
[[als:Verb]]
| |||