Кола (үҫемлек)

Кола (лат. Cola) — Мальва (Мальвалар (Malvaceae)) ғаиләһенә ҡараған мәңге йәшел ағас һымаҡ үҫемлек.

Кола
Фәнни классификация
Домен:  Эукариоттар Батшалыҡ:  Үҫемлектәр Аҫҡы батшалыҡ:  Йәшел үҫемлектәр Бүлек:  Сәскәлеләр Класс:  Ике өлөшлөләр Тәртип:  Malvales Ғаилә:  Гөлнәфис һымаҡтар Аҫ ғаилә:  Стеркул Ырыу:  Кола
Халыҡ-ара фәнни исеме
Cola Schott & Endl., 1832
Төрҙәре
текста ҡарағыҙ
Викитөркөмдә Систематика рәсем эҙләү рәсемдәр GRIN   2009

Тасуирламаһы

Бейеклеге 20 м тиклем булған мәңге йәшел ағастар. Ваҡ ҡыңғырау сәскәләре һеперткебаш хасил итә. Яҡынса 125 төрө тропик Африкала үҫә. Ялтыр кола (Cola nitida), осло кола (Cola acuminata) һәм башҡа ҡайһы бер төрҙәрҙе тропиктарҙа, башлыса Көнбайыш Африкала үҫтерелә.

Таксономияһы

Cola Schott & Endl., Meletemata Botanica^[es] 33. 1832.

Синономдары

• Bichea Stokes
• Braxipis Raf.
• Chlamydocola (K.Schum.) M.Bodard
• Colaria Raf.
• Courtenia R.Br.
• Edwardia Raf.
• Icosinia Raf.
• Ingonia Pierre ex M.Bodard
• Lunanea DC.
• Siphoniopsis H.Karst.

Төрҙәре

The Plant List мәғлүмәт базаһы мәғлүмәттәре буйынса, 121 төрҙө үҙ эсенә ала. .

Ҡулланылышы

Уларҙың «кола сәтләүеге» тип аталған орлоҡтарында (диаметры яҡынса 3 см), 2,5-кә тиклем % кофеин һәм 0,05 % теобромин бар. Медицинала һәм тонус күтәреүсе эсемлектәр (кока-кола, пепси-кола һ. б.) етештереүҙә ҡулланылыш таба .

• 
  Cola nitida мини / Плантацияһы
• 
  кола Емеше

Әҙәбиәт

• С. Р. Кола, растения из семейства Sterculiaceae // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
• Яновский М. В. Орех "кола", как средство, уменьшающее траты организма. — Санкт-Петербург: тип. М.М. Стасюлевича, 1895. — 46 с.
• Кола (род растений) // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.  (Тикшерелеү көнө: 28 сентябрь 2009)