Зауряд-прапорщик
Зауряд-прапорщик — Батша армияһындағы 1891 йылдан алып 1912 йылға тиклем унтер-офицерҙар өсөн юғары хәрби званиеһы.
| Зауряд-прапорщик | |
| Дәүләт |
 Рәсәй империяһы |
|---|---|
 Зауряд-прапорщик Викимилектә | |
| Зауряд-прапорщик | |||
| |||
Тарихы үҙгәртергә
Зауряд-прапорщик званиеһы 1891 йылдың майында «Зауряд-прапорщиктар һәм зауряд-хәрби чиновниктар тураһында Положение»ға ярашлы булдырыла[1][2] . Зауряд-прапорщиктар мобилизацияланған хәрби частарҙа кесе офицерҙар етешмәгән осраҡтарҙа субалтерн-офицер вазифаһына ваҡытлыса алмаштырыу өсөн тәғәйенләнә. Зауряд-прапорщик званиеһына юғары йәки урта белемгә эйә булған унтер-офицерҙарҙы, шулай уҡ фельдфебелдәрҙе (вахмистрҙарҙы) һәм күрһәтелгән белем цензына эйә булмаған, башлыса сроктан тыш хәрби хеҙмәт итеүсе өлкән унтер-офицерҙары тәғәенләргә рөхсәт ителә. Зауряд-прапощик званиеһына күсереү офицер вазифаһында раҫлау менән бер үк ваҡытта үткәрелә.
Зауряд-прапорщиктар бары тик пехота частарында һәм һуғыш шарттарында ҡайһы бер административ вазифаларында ҡарала (интендант транспортында, ылауҙарҙа, госпиталдәрҙә һәм башҡалар)[2]. 1894 йылда зауряд-прапорщик званиеһы казак ғәскәрҙәренә индерелә[3]. Рус-япон һуғышы осоронда, 1905 йылда, ваҡытлыса положение буйынса флот зауряд-прапорщигы званиеһы индерелә[4], шулай уҡ артиллерияла[5]. Шул уҡ йылда зауряд-прапорщик званиеһы Амур аръяғы округы сик буйы һағы айырым корусының йәйәүле частарында раҫлана[6].
Хоҡуҡи хәле буйынса зауряд-прапорщиктар кесе офицерҙарға (прапорщиктарға) тиңләштерелә. Зауряд-прапорщик званиеһынан мәхрүм итеү бары тик суд буйынса йәки тәртип буйынса йәки административ тәртиптә корпус командирының ҡарарына ярашлы мөмкин[2].
Зауряд-прапорщиктарға прапорщиктарға тейешле офицер формаһы бирелә, әммә эполетһыҙ. Шул уҡ ваҡытта обер-офицерҙар өлгөһөндәге бер йондоҙло погондарҙа галундан йәки таҫманан тейешле билдә ҡуйыла[2]. 1904 йылда зауряд- прапорщик тарға погондарында хеҙмәт иткән частың шифровкаһы булыуы талап ителә[7].
Армиянан демобилизацияланған осраҡтарҙа бөтә зауряд-прапорщиктарға, шул иҫәптән мотлаҡ хеҙмәт сроктары тултырамағандарға ла — запасҡа сығыубер йондоҙло, йәки тейешле белем цензына эйә булғандарға һәм 28 йәштән өлкән булмағандарға — офицерға тәғәйенләүгә хоҡуҡтар алыу өсөн — юнкер училищеларына инеү[8], йәки кәрәкле белем гә эйә булмағандарға — ғәскәрҙәрҙә фельдфебель вазифаларын ҡабул итеү мөмкинлеге бирелә[2][9]. Һуңғы осраҡта улар сроктан тыш хеҙмәт иткән фельдфебелдәргә бирелгән өҫтөнлөктәргә хоҡуҡтар алалар, шулай уҡ ҡайһы бер үҙгәрештәр менән формаһына[10]. Шул уҡ ваҡытта әлеге бойороҡҡа тиклем званиены алыусыларға һәм хеҙмәттә фельдфебель вазифаһына күсеү шарты менән ҡалыусыларға юғары әмер буйынса бөтә хеҙмәт срогында офицер өлгөһөндәге погондарҙы йөрөтөү һаҡлана.
1912 йылда зауряд-прапорщик званиеһын биреү бөтөрөлә. Шул ваҡытта булған бөтә зауряд-прапорщиктарға (хеҙмәт иткән һәм запасҡа сыҡҡандар) барыһына ла элек бирелгән хоҡуҡтар һәм өҫтөнлөктәр һаҡлана[11]. Ошо ваҡыттан алып вакант субалтерн-офицер вазифалары подпрапорщиктар менән алыштырыу планлаштырыла. Беренсе донъя һуғышы башланыу менән запаста торған зауряд-прапорщиктар мобилизациялана һәм шулай уҡ элекке тәртип буйынса офицер бурыстарын үтәүгә йәлеп ителәләр.
| кесе звание: Подпрапорщик (Подхорунжий) |
 Зауряд-прапорщик |
өлкән чин: Прапорщик (Хорунжий) |
| Тасуирлама | 1904—1917 йылдарҙағы погондар | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Айырма билдәләре |
|
|
|
|
|
| ||
| Хәрби званиеһы |
Фельдфебелдәрҙән күсерелгән зауряд-прапорщик (1904—1912) |
Вахмистрҙарҙан күсерелгән зауряд-прапорщик (1908—1912) |
Өлкән унтер-офицерҙарҙан күсерелгән зауряд-прапорщик (1904—1912) |
Хеҙмәттә ҡалған зауряд-прапорщик (йәки запастан алынған) фельдфебель вазифаһында (1907 йыл өлгө; Рус-япон һуғышында званиены алғандарҙан тыш) |
Хеҙмәттә ҡалған зауряд-прапорщик (йәки запастан алынған) фельдфебель вазифаһында (1907/1911 йылғы өлгө; Рус-япон һуғышында званиены алғандарҙан тыш) |
Хеҙмәттә ҡалған зауряд-прапорщик (йәки запастан алынған) вахмистр вазифаһында (1907/1911 йылғы өлгө; Рус-япон һуғышында званиены алғандарҙан тыш) | ||
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ Приказ по военному ведомству от 25 мая 1891 г. № 137.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Полное собрание законов Российской империи. Собрание III. Т. 11. № 7662.
- ↑ Приказ по военному ведомству от 23 августа 1894 г. № 198.
- ↑ Циркуляр Главного штаба 1905 г. № 134.
- ↑ Приказ по военному ведомству от 1905 г. № 362.
- ↑ Приказ шефа Отдельного корпуса пограничной стражи от 31 марта 1905 г. № 11.
- ↑ Приказ по военному ведомству от 15 декабря 1904 г. № 811.
- ↑ После Русско-японской войны всем зауряд-прапорщикам, переименованным в это звание в течение этой войны, как состоящим на службе, так и уже успевшим уволиться в запас, но не перешедшим 28-летнего возраста (для участников обороны Порт-Артура — 30-летнего), было предоставлено право поступать в военные, юнкерские и артиллерийские училища для приобретения офицерского чина. Право на выбор училища зависело от имеющегося образования. // Приказ по военному ведомству от 27 мая 1906 г. № 332.
- ↑ Приказ по военному ведомству от 18 октября 1906 г. № 634.
- ↑ Приказ по военному ведомству от 11 июля 1907 г. № 381.
- ↑ Приказ по военному ведомству от 27 июня 1912 г. № 330.
Һылтанмалар үҙгәртергә
- Зауряд-прапорщик // Малый энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 4 томах. — СПб., 1907—1909.