Дыбо Анна Владимировна
Дыбо Анна Владимировна (4 июнь 1959 йыл) — СССР һәм Рәсәй тел белгесе, төркиәтсе, сағыштырма-тарихи тел белгесе. Филология фәндәре докторы (1992), 2008 йылдың 29 майынан Тарихи-филология фәндәре бүлексәһе (тел ғилеме) буйынса Рәсәй Фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы. Мәскәү компаративистика мәктәбе вәкиле[2]. Лингвистар В. А. Дыбо һәм В. Г. Чурганованың ҡыҙы.
| Дыбо Анна Владимировна | |
 | |
| Зат | ҡатын-ҡыҙ[1] |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 Рәсәй |
| Тыуған көнө | 4 июнь 1959 (65 йәш) |
| Тыуған урыны | Мәскәү, СССР |
| Атаһы | Владимир Антонович Дыбо[d] |
| Һөнәр төрө | лингвист, тюрколог, тикшеренеүсе |
| Эшмәкәрлек төрө | тел ғилеме һәм сравнительное языкознание[d] |
| Эш урыны |
Институт языкознания РАН[d] Рәсәй дәүләт гуманитар университеты Сектор лингвистической компаративистики ИВКА РГГУ[d] |
| Уҡыу йорто |
Мәскәү дәүләт университетының филология факультеты[d] М. В. Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университеты |
| Ғилми дәрәжә | филология фәндәре докторы[d] (1991) |
| Ғилми етәксе | Андрей Анатольевич Зализняк[d] һәм Тенишев Әҙһәм Рәхим улы |
| Уҡыусылар | Бабаев, Кирилл Владимирович[d] һәм Кирилл Юрьевич Решетников[d] |
| Кемдә уҡыған | Андрей Анатольевич Зализняк[d] |
| Ойошма ағзаһы | Московская школа лингвистической компаративистики[d] |
Биографияһы
үҙгәртергәМ. В. Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университетының Теоретик һәм ғәмәли лингвистика бүлеген тамамлай. СССР Фәндәр академияһының Рус теле институтында ситтән тороп аспирантура тамамлай. РФА Тел ғилеме институтының Урал-алтай телдәре бүлеге мөдире. Көнсығыш мәҙәниәттәр институтының Рәсәй дәүләт гуманитар университеты Компаративистика үҙәгенең әйҙәүсе ғилми хеҙмәткәре. Анна Дыбо боронғо тел һәм мәҙәниәттең (алтай материалдары нигеҙендә) семантик реконструкцияһы өлкәһендәге абруйлы хеҙмәттәр авторы.
1991 йылда «Алтай этимологияһында семантик реконструкция» темаһы буйынса филология фәндәре докторы дәрәжәһенә кандидатлыҡ диссертациячһы яҡлай[3]. РФ Юғары аттестация комиссияһының филология һәм сәнғәт ғилеме буйынса эксперт советы ағзаһы (2013—2018), 2019 йылдан башлап — Юғары аттестация комиссияһы ағзаһы.
«Төрки телдәренең сағыштырма-тарихи грамматикаһы» (М., 1984—2006) алты томлығының ҡайһы бер бүлектәре һәм «Төрки телдәренең этимологик һүҙлеге» күп томлығында баҫылған мәҡәләләр авторы. Европаның лингвистик атласын төҙөүҙә ҡатнаша.
«Ак Торна» Халыҡ-ара төрки телле шиғырҙарҙы тәржемә итеү конкурсының жюри ағзаһы (2012). «Рәсәй Фәндәр академияһы хәбәрҙәре. Теле һәм әҙәбиәт серияһы» журналының редколлегияһы составына инә. 2019 йылда ойошторолған Рәсәй Федерацияһы халыҡтарының туған телдәрен һаҡлау һәм өйрәнеү фонды идараһы составына инә.
Тормошта, өс балаһы бар. Беренсе ире — тел белгесе С. А. Крылов[4].
Хеҙмәттәре
үҙгәртергәМонографиялары
үҙгәртергә- Семантическая реконструкция в алтайской этимологии. Соматические термины (плечевой пояс). М.: Гнозис, 1995. 385 стр.
- An Etymological dictionary of the Altaic languages (совм. со С. А. Старостиным и О. А. Мудраком). Vol. 1-3. Leiden, 2003. — 2096 p.
- Лингвистические контакты ранних тюрков: лексический фонд: пратюркский период. М., Вост. лит. 2007. 223 стр.
Мәҡәләләре
үҙгәртергә- Деклинационные различия новгородских диалектов XIII—XIV вв. и их локализация // Балтославянские исследования. 1986—1987. М., 1987—1988. Ч. 1-2.
- Инлаутные гуттуральные в тунгусо-маньчжурском и праалтайском // Сравнительно-историческое языкознание на современном этапе. М., 1990. С. 51-53.
- Иранские названия пядей // Вопросы иранистики и алановедения. Владикавказ, 1990. С. 13-15.
- Тюрк. *t-, *d- // Славистика. Индоевропеистика. Ностратика. М., 1991. С. 50-65.
- Die Namen des Zeigefingers in den turk- und den altaischen Sprachen // Turkologica. 26. Laut- und Wortgeschichichte der Turksprachen. Wiesbaden, 1995. S. 17-41.
- Мир поздних пратюрков (Wörter und Sachen) // Гуманитарная наука в России: Соросовские лауреаты. (Т. 3): Филология. Литературоведение. Культурология. Лингвистика. Искусствознание: Материалы Всерос. конкурса науч.-исслед. проектов в области гуманит. наук 1994 г. М., 1996. С. 196—204.
- К культурной лексике праалтайского языка // Балтославянские исследования, 1988—1996: Сб. науч. тр. М., 1997. С. 164—177.
- Место сравнительно-исторического языкознания среди исторических наук. // Размышления о современной педагогике: Материалы семинара. М., 1997. С. 79-98.
- Дентальные взрывные в пратюркском. // Аспекты компаративистики 1. М., РГГУ. 2005. С.49-82.
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Record #44540484 // VIAF (билдәһеҙ) — [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.
- ↑ Старостин Г. С. и др. К истокам языкового разнообразия. Десять бесед о сравнительно-историческом языкознании с Е. Я. Сатановским. — Москва: Издательский дом «Дело» РАНХиГС, 2015. — С. 246. — 584 с. — ISBN 978-5-7749-1054-0, УДК 81-115, ББК 81.
- ↑ Дыбо Анна Владимировна
- ↑ «На людей моего возраста никто не давил в смысле научного творчества» (интервью)
Әҙәбиәт
үҙгәртергә- Кормушин И. В. Член-корреспондент РАН А. В. Дыбо (к 50-летию со дня рождения) 2019 йыл 29 декабрь архивланған. // Известия РАН. Серия литературы и языка. 2009. Т. 68. № 3.
Һылтанмалар
үҙгәртергә- Профиль Анны Владимировны Дыбо РФА рәсми сайтында
- Страница на сайте Института языкознания РАН
- Страница на сайте ИВКА РГГУ
- Статья на сайте «Летопись Московского университета»
- Историческая справка на сайте Архива РАН
- Официальная страница Анны Дыбо в социальной сети Facebook
- Дыбо А. В., Крылов С. А. Наукометрия в лингвистике: попытка критериев
- Сюнну-гунны. Кто же они? 2021 йыл 28 октябрь архивланған. (из цикла Публичные лекции «Полит.ру»)
- Главное — не побояться (интервью газете «Троицкий вариант — Наука»)
- «На людей моего возраста никто не давил в смысле научного творчества» (интервью к 70-летию ИЯ РАН)