Галактикалар тупланмаһы

Галактикалар тупланмаһы
	Галактикалар тупланмаһы
	Галактикалар тупланмаһы Викимилектә

Галактикалар тупланмаһы — галактикаларҙың гравитация юлы менән бәйләнгән системаһы, Ғаләмдә иң ҙур структураларҙың береһе. Диаметрының ҙурлығы буйынса — тиҫтәләрсә миллион яҡтылыҡ йылы^[1].

Тупланмалар шартлы рәүештә ике төргә бүленә:

регуляр — дөрөҫ сфера формаһындағы тупланма, уларҙа эллиптик һәм үҙәк өлөштәре ап-асыҡ булып беленеп торған линзаға оҡшаш галактикалар өҫтөнлөк итә. Бындай тупланмалар үҙәгендә гигант эллиптик галактикалар урынлашкан. Регуляр тупланма өлгөһө — Вероника сәсе тупланмаһы.
иррегуляр — билдәле бер формаһы булмаған тупланма, галактикалар һаны буйынса регуляр тупланмаларҙан ҡалыша. Тупланмаларҙың был төрөндә спираль галактикалар өҫтөнлөк итә. Миҫал — Ҡыҙ тупланмаһы.

Тупланмаларҙың массалары Ҡояш массаһының 10¹³ -нән 10¹⁵ -кә тиклем.

2016 йылдың август аҙағында астрономдар шул мәлгә иң ҡарт галактикалар тупланмаһының (CL J1001+0220) урынын билдәләй һәм уның Секстант йондоҙлоғонда Ерҙән 11,1 миллиард яҡтылыҡ йылы алыҫлығында урынлашыуы тураһында хәбәр итә^[2].

NIKA эскпериментында эшләгән ғалимдар командаһы^[3] беренсе тапҡыр бер нисә галактика тупланмаһы бергә ҡушылғанда газ таралыу тиҙлегенең һүрәтен ала^[4].

Шулай уҡ ҡара

Эйбелла галактикалар тупланмаһы каталогы
Галактикаларҙы уғата ҙур булып тупланыуы Сверхскопление

Иҫкәрмәләр

Һылтанмалар

Astronet (инг.)
Astronet Ҡалып:Ref-rus

[postnauka1-1] Крупномасштабное распределение галактик 2019 йыл 7 июнь архивланған.

[2] Астрономы нашли древнейшее скопление галактик во Вселенной

[3] NIKA

[4] NIKA измерил кинетический эффект Сюняева — Зельдовича при слиянии скоплений галактик

[1]

[2]

[3]

[4]