Волос ҡалаһы урамы
Волос ҡалаһы урамы — Дондағы Ростов ҡалаһында йәнәшәләге Антенная урамы, Киров һәм Чехов проспекттарында билдәле биналары менән урам[1][2].
| Волос ҡалаһы урамы | |
.jpg) | |
| Кем хөрмәтенә аталған | Волос[d] |
|---|---|
| Дәүләт |
 Рәсәй |
| Административ-территориаль берәмек | Дондағы-Ростов |
| Оҙонлоҡ | 665 метр |
 | |
Тарихы үҙгәртергә
.jpg)
Волос ҡалаһы урамы кино төшөрөү һәм Дондағы Ростов ҡалаһының барлыҡҡа килеү тарихы менән бәйле.
Урам Будённый проспектынан башлана һәм бер аҙ Гәзит тыҡрығын үтә биргәс, Ворошилов проспектына фасады менән сыҡҡан туғыҙ ҡатлы бинаға терәлә. Буденный проспекты мөйөшөндә хәҙерге «Гражданпроект» бинаһы урынында Бөйөк Ватан һуғышы ваҡытында имен ҡалмаған Айвазов бинаһы торған. Бинанан тик янған стена ҡалдыҡтары ғына ҡалған, ул шундай ҡиәфәттә 1960 йылдарға тиклем тора. Бында Вера Панованың «Юлдаштар» повесы буйынса «Иң әкрен поезд» кинофильмы төшөрөлә.
Был урам ҡасандыр бында һаңғырау-телһеҙҙәр өсөн Мәҙәниәт йорто булыуы менән билдәле, уның урынында хәҙер күп ҡатлы офис бинаһы урынлашҡан. Ә уның ҡаршыһында Бөйөк Ватан һуғышынан һуң «Ростовэнерго» тарафынан төҙөлгән балалар баҡсаһы урынлаша.
1898 йылда Баҙар урамы тип атала, быға тиклем Беренсе урам атамаһын йөрөтә. 1898 йылдың сентябрь айында урам хужалары ҡала думаһынан урам исемен үҙгәртеү тураһында һорай.
Урам халҡы уны Гимназия урамы тип үҙгәртеүҙе һорай, сөнки был урамға ҡабырға фасады менән ирҙәрҙең классик гимназияһы сыға. Хәҙер был урында 43-сө дөйөм белем биреү мәктәбе урынлашҡан.
1883 йылдан — ул ялланған биналарҙа урынлашҡан тулы һәм классик гимназия. 1890 йылда гимназия үҙенең бинаһына эйә була (ҡалаархитекторы Николай Дорошенко проекты буйынса). Гимназия эргәһендә изге Андрей Критскийға бағышланған йорт сиркәүе барлыҡҡа килә. Уның старостаһы булып был уҡыу йортон ойоштороуға күп көс һалған ҡаланың почетлы гражданы һәм гимназияның хөрмәтле бағыусыһы Гавриил Ильич Шушпанов тора[3].
1908 йылда гимназияның хөрмәтле бағыусыһы Владимир Иванович Асмолов була. Гимназияны ҡалала күптән инде йорт сиркәүе исеме менән Андреевский тип атайҙар.
1920 йылдан һуң урам Мәғариф урамы тип атала башлай, 1961 йылдың 20 ғинуарында Ростов башҡарма комитетының 732-се ҡарары менән Дондағы Ростов ҡалаһының грек ҡалаһы Волос менән туғанлашыуы хөрмәтенә ул Волос ҡалаһы урамы тип үҙгәртелә.
Дондағы Ростовта Волос урамы бар тигән Михаил Чернышевтың һүҙенә яуап итеп, Волос ҡалаһы мэры уларҙа Дондағы Ростов урамы бар тип яуап бирә, һәм ул тап ошо урамды йәшәгәнен әйтә[4].
Әҙәбиәт үҙгәртергә
- Вера Волошинова. Ростов -на-дону: грек исемдәре ҡала урамдарына Сәс // газета «Сүкеш». — 07.09.2012. №№ 127-128 — 6 с.