Вардё
Вард (норв. Vardø ) — Норвегиялағы ҡала һәм коммуна .
| Вардё | |
| Герб | |
 | |
 | |
| Этнохороним | vardøværing[1], vardøværing[1], vårøyværing[1] һәм vårøyværing[1] |
|---|---|
| Дәүләт |
 Норвегия[2] |
| Административ үҙәк | Вардё[d] |
| Административ-территориаль берәмек | Финнмарк[d][3] |
| Сәғәт бүлкәте | UTC+1:00[d] |
| Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡан | Варангер-фьорд[d] |
| Тәбиғи-географик объекты сиктәрендә урынлашҡан | Варангер[d] |
| Хөкүмәт башлығы вазифаһы | мэр Вардё[d] |
| Хөкүмәт башлығы | Ørjan Jensen[d][4] |
| Халыҡ һаны | 1933 кеше (1 ғинуар 2023)[5] |
| Сиктәш | Вадсё һәм Ботсфьорд[d] |
| Ҡулланылған тел | букмол[d] |
| Майҙан | 600,61 км² (1 ғинуар 2020)[6] |
| Почта индексы | 9950 |
| Рәсми сайт | vardo.kommune.no |
 | |
| Число домохозяйств | 1109[7] |
 | |
 Вардё Викимилектә | |
Географияһы үҙгәртергә
Варде фюлькала (административ берәмектә) Финнмарк — Варангер ярымутрауында, Норвегияның иң төньяҡ өлөшөндә урынлашҡан. Варяг ҡултығының төньяғында оҙонса Варде утрауында (оҙонлоғо 6 км) урынлашҡан.
Халыҡ үҙгәртергә
2008 йылдың 1 ғинуарына Нарвегияның үҙәк статистика бюроһы мәғлүмәте буйынса, ҡала халҡы 1930 кеше иҫәпләнә.[8] Халҡтың төп массаһын норвегиялар тәшкил итәләр.
Транспорт үҙгәртергә
Ҡала Бөтә Норвегия шоссе юлдары системаһы менән бәйле. Утрау менән материк араһынан туннель һалынған.
Ҡалала (материк өлөшөндә) аэропорт эшләй.
Ҡаланың портына Хюртирутанан пассажир йүнәлешендәге ҡараптар инә.
Хужалыҡтағы әһәмиәте үҙгәртергә
Гавань, порттар, балыҡ сығарыу функциялар бар. Шунда уҡ Вардехюс, йәки Вардегуз (Vardøhus) — Норвегияның һәм донъяның иң төньяҡ урта быуаттарҙан ҡалған ҡәлғә урынлашҡан. Ҡәлғәлә, климатик сәбәптәр арҡаһында Вардела бик аҙ булған бер ағас үҫә, уны һыуыҡтан һәм елдән һаҡлап һәр ҡыш һайын урайҙар.?
Globus радары үҙгәртергә
1998 йылдан алып ҡалала Globus II (AN/FPS-129 «Stare Have») радары урынлаша. Радарҙың бурысы, Ер эргәһендә осоп йөрөгән суп - сарҙар артынан ҡарау.
Әммә, радар Рәсәй сигенә яҡын булғас һәм, Варде радарының американың ракеталарға ҡаршы булған оборона системаһы менән бәйле булыу ихтималы өсөн, станция Рәсәй менән Норвегия араһында дипломатик бәхәскә сәбәп булды[9]. Рәсәй яғы, станцияның баш бурысы - ул баллистик ракеталарының ебәрелеуе артынан ҡарау, - тип һанай.[9]. Күрәһең, радиолокация станцияһы ПРО АҠШ милли мәнфәғәтендә ҡулланыла ала, был, үҙ сиратында, ПРО-72 килешеүен туранан-тура боҙоу булып тора [10].
2017 йылдың майында Вардела тағы ла көслөрәк Globus III радарының монтажы башлана[11].
Вардехус Ҡәлғәһе үҙгәртергә
Вардела 13-14 быуаттан тарихы күҙәтелгән Вардехус ҡәлғәһе урынлашҡан. Егерменсе быуатта ла ҡәлғә үҙ ролен Икенсе донъя һуғышында уйнай һәм әҙерәк төрмә булып торҙо. Әлеге ваҡытта ул туристар өсөн иҫтәлекле урын.
- Виды Вардё
-
Кирха Вардар -
Вард Кирха, 1933 йылда
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 http://www.sprakradet.no/sprakhjelp/Skriverad/navn-pa-steder-og-personer/Innbyggjarnamn/
- ↑ archINFORM (нем.) — 1994.
- ↑ Nye fylkes- og kommunenummer fra 2024 (билдәһеҙ) — 2022.
- ↑ Ordfører
- ↑ 07459: Alders- og kjønnsfordeling i kommuner, fylker og hele landets befolkning (K) 1986 - 2023 — Статистика Норвегии, 2023.
- ↑ Statens kartverk Arealstatistikk for Norge 2020 (билдәһеҙ) — Statens kartverk, 2019.
- ↑ Статистика Норвегии 11508: Bygningstype. Husholdninger (K) (B) 2015 - 2018, 11508: Type of building. Households (M) (UD) 2015 - 2018 — Статистика Норвегии, 2019.
- ↑ Urban settlements. Population and area, by municipality. 1 January 2008 (ингл.). Дата обращения: 1 июнь 2009. Архивировано 7 октябрь 2008 года. 2008 йыл 22 декабрь архивланған. (недоступная ссылка — история)
- ↑ 9,0 9,1 Заявление официального представителя МИД России. Российская газета. Дата обращения: 1 июнь 2009.
- ↑ РЛС в Вардё: недружественная акция США или нарушение Договора по ПРО? Дата обращения: 1 июнь 2009. 2012 йыл 26 март архивланған.
- ↑ The US is snooping on an infuriated Russia from a tiny, nervous island in the Arctic (инг.), miamiherald. 14 июнь 2017 тикшерелгән.