Валя Балканска
Валя Балканска (болг. Валя Младенова Балканска), ысын исеме Фәһимә Кәстәбәкова (болг. Фейме Кестебекова) — Родоп төбәгенән болгар халыҡ йырсыһы. 1942 йылдың 8 ғинуар (һыуығай) көнө Арда ауылында, болгар мосолман (помак) ғаиләһендә тыуған . Валя Балканска башҡарыуында «Излел е Делю хайдутин» болгар халыҡ йыры «Вояджерҙың алтын дискыһына» инеп, «Вояджер 1» һәм «Вояджер 2» АҠШ аппараттарында космосҡа ебәрелгән
| Валя Балканска | |
 | |
| Зат | ҡатын-ҡыҙ |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 Болгария[1] |
| Тыуған көнө | 8 ғинуар 1942 (82 йәш) |
| Тыуған урыны | Арда[d], Смолян[d], Смолян (өлкә)[d], Болгария[2] |
| Һөнәр төрө | йырсы |
| Музыка ҡоралы | вокал[d] |
| Жанр | болгарская народная музыка[d][3][4] |
| Тауыш яҙҙырыу лейблы | Балкантон[d] |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |
 |
 Валя Балканска Викимилектә | |
"Излел е Делю хайдутин" йырын башҡарыу
үҙгәртергәВаля ханымдың иң билдәле аудиояҙмаһы − „Излел е Делю хайдутин“ халыҡ йырының үҙ аллы башҡарыуы − е ХХ быуаттың алтмышынсы йылдарының аҙағында Мартин Кёнинг (Америкала йәшәгән болгар фольклорын тикшеренеүсеһе) тарафынан яһалып, АҠШ-та диск итеп сығарылған. Бер нисә йылдан һуң, был дискының бер нөсхәһе "Алтын дискыға" индереләһе аудиояҙмалар араһына инә. Был диск НАСА-ның "Вояджер" программаһы сиктәрендә Ерҙән Ҡояш системаһының тышына ебәреләсәк бер рисәлә итеп әҙерләнгән. Һөҙөмтәлә, 90 минутлыҡ әҫәрҙәр теҙмәһенә Валя Балкансканың башҡарыуында был йыр ҙа инә. Беренсенән, был диск "Вояджер 2" аппаратында 1977 йылдың 20 август (урағай) көнө космосҡа ебәрелә, ике аҙнанан һуң иһә "Вояджер 1" аппаратында икенсе өлгөһө лә ебәрелә. Һуңғыһы 2012 йылдың 25 август (урағай) көнө Гелиосфераның тышына сығып, әлеге мәлдә Йондоҙ арауығында була.
Репертуары
үҙгәртергәВаля Балкансканың репертуарына түбәндәге болгар халыҡ йырҙары инә:
- А бре, юначе лудо и младо
- А га бех мома лефтера
- Агне, вакло агне
- Ветър дуе мене мрези
- Видем та се вдим познавам
- Вчера се майче отидох
- Гори ми, гори, юначе
- Горо ле, горо зелена
- Дай си ма, майчо
- Девойко, бално ли ти е
- Добре ми дойде, юначе
- Излел е Делю Хайдутин
- Какво е ново станало
- Майчинко стара майчинко
- Марудо, кузум Марудо
- Мома сези на йодриво
- Момиченце, малачичко
- Момнеле мари хубава
- Проводи ма, майчинко
- Пукни са, тресни са юначе
- Развявай Кольо, байрака
- Руса девойка липсала
- Севдитце пиле шарено
- Страхил е страшен войвода
- Събрали са се моми ли млади невести
- Събрали са се събрали
- Сьодните, севдим, сьодните
- Триста са пушки пукнали
- Хайдутине се молеха
- Шар планино
- Яла ми яла девойко.
Сығанаҡтар
үҙгәртергә- ↑ http://www.worldatlas.com/webimage/countrys/europe/bulgaria/bgfamous.htm
- ↑ http://www.bgculture.org/sites/default/files/InvitationBulgFestival2ENG.pdf
- ↑ http://www.last.fm/music/Pirin+Bulgarian+National+Folk+Ensemble
- ↑ http://www.last.fm/music/%D0%92%D0%B0%D0%BB%D1%8F+%D0%91%D0%B0%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0
Тышҡы һылтанмалар
үҙгәртергә- Галерия снимки на Валя Балканска на bulphoto.com
- Откъс за Валя Балканска от книгата «Майстори на народната музика-спомени и размисли» на Тодор Бакалов 2008 йыл 9 март архивланған.
- Валя Балканска изпълнява «Излел е Делю хайдутин» (видео), VBox7
- Цветелина Шенева, «След 43 г. Валя Балканска разбра как песента ѝ е изпратена в Космоса», в-к «24 часа», 2 юли 2011