Валькирия

Валькирия (боронғо исланд телендә valkyrja — «үлтерелгәндәрҙе һайлаусы») — скандинав мифологияһында яугир ҡыҙ. Ул алыш яланында ҡанатлы атта осоп йөрөй һәм һуғышта һәләк булған ҡайһы яугирҙың күк һарайы Вальхаллаға эләгергә тейешлеген хәл итә. Вальхалла — «Үлеләр һарайы»^[1]) — герман-норвег мифологияһында Асгардтағы күк һарайы, унда яуҙа һәләк булған яугирҙар эләгә, һәм улар элекке героик тормошон дауам итә.

Скандинав мифологияһында

Яугир ҡыҙҙар хәрби кейемдә, ҡанатлы шлемда^[2], ҡалҡандары һәм һөңгөләре менән һүрәтләнә. Скандинавтарҙың ышаныуҙарына ярашлы, уларҙың хәрби кейеме һәм ҡоралдары ялтырауынан, күктә һаҙағай хасил була.

Валькирийҙарҙың миссияһы — һәләк булған геройҙарҙы Вальхаллаға оҙатыу. Бынан тыш, Вальхаллала валькириялар яугирҙарға хеҙмәт итә, уларға бал тарата^[3]. Ҡайһы берҙә уларға һуғыш һөҙөмтәһен хәл итеү хоҡуғы бирелә, ә ҡайһы берҙә улар тик Одиндың бойороҡтарын үтәй. Мифтарҙа валькириялар Одиндың ҡыҙҙары булараҡ һүрәтләнә.

«Өлкән Эдда» героик йырҙарында валькирийҙар яугир ҡатын-ҡыҙ һыҙаттары ала. Улар — Хельг һәм Велундтың һөйгән йәрҙәре. Валькирия Сигрдрива Одинды тыңламай, шуның өсөн язаға тарттырыла һәм тәрән йоҡоға ебәрелә (ул башҡаса һуғыштарҙа ҡатнашмаясаҡ һәм кейәүгә сығасаҡ), сөнки Сигрдрива конунгылар араһындағы алышта Хьяльм-Гуннарға (уларға Один еңеү вәғәҙә итә) түгел, ә Агнарға еңеү бирә; бөйөк герой Зигфрид уның хистәрен уята.

Түбәндәге валькирийҙарҙың исемдәре киң билдәле:

Гель («Саҡырыусы»)
Гейр («Һөңгө»)
Гейрахёд
Гейрскёгуль
Гёндуль
Гондукк («Инә бүре»)
Гунн («Жертвенная»)
Мист («Томанлы»)
Рандгрид («Ҡалҡандарҙы емереүсе»)
Регинлейв («Дауыл һыбайлыһы»)
Рота («Ығы-зығы тыуҙырыусы»)
Свава
Сигрдрива

Сигрюн («Йәшерен еңеү»)
Скеггльёльд
Скёгуль («Ҡотороусы»)
Скульд («Бурыс»)
Труд («Көс») — аллалар Тора һәи Сифтың ҡыҙы
Хильд («Алыш»)
Хлекк («Һуғыш тауышы»)
Хьертримуль
Христ
Хьерфьетур
Лиод — баһадир Гримнирҙың ҡыҙы

Шулай уҡ ҡарағыҙ

Алайсиаги — рим империяһы осорондағы германдар хөрмәт иткән ҡатын-ҡыҙ һуғыш рухтары.
Валькирия (опера)

Иҫкәрмәләр

↑ Валг., 1891, с. 399
↑ Эзотерический справочник (билдәһеҙ). Дата обращения: 26 май 2009. Архивировано из оригинала 7 июль 2009 года.
↑ Валгалла, в мифологии // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)

Һылтанмалар

Музей Константина Васильева — автора картины «Валькирия над сражённым воином».

[valgesbe-1] Валг., 1891, с. 399

[2] Эзотерический справочник (билдәһеҙ). Дата обращения: 26 май 2009. Архивировано из оригинала 7 июль 2009 года.

[3] Валгалла, в мифологии // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)

[1]

[2]

[3]