Анаэробтар

Анаэробтар (бор. грек. ἀν- — кире приставка һәм аэробтар) — молекуляр кислород бөтөнләй йәки өлөшләтә булмаған мөхиттә йәшәүгә һәм үҫеүгә һәләтле организмдар. Йәшәү өсөн энергияны Анаэробтар органик, һирәгерәк органик булмаған матдәләрҙе, ирекле кислород ҡатнашлығынан тыш йәки яҡтылыҡ энергияһын файҙаланып (пурпур бактериялар), әсетеп ала. Бөтөнләй кислород булмағанда ғына үҫешә торған (нигеҙҙә, бактериялар) облигат (мотлаҡ) һәм кислород булған мөхиттә лә йәшәргә һәләтле (бактериялар, сүпрә бәшмәге, иң ябайҙар, ҡорттар һ.б.) факультатив (мотлаҡ булмаған) Анаэробтарға айырыла. Облигат Анаэробтар Clostridium төрөнә ингән ҡайһы бер бактериялары атмосфера азотын фиксациялай, кеше һәм хайуандар ауырыуын (ботулизм, газлы гангрена, һын ҡатыу ауырыуы һ.б.) тыуҙыра ала. Анаэробтар микроорганизмдар микробиология сәнәғәтендә органик кислоталар, спирттар алыу өсөн, ағынты һыуҙарҙы биологик таҙартыу өсөн ҡулланыла. Башҡортостан Республикаһында Анаэробтар нефть ятҡылыҡтарын эшкәртеү ҡорамалдарының биокоррозияһы сәбәпсеһе булараҡ тикшерелә (И. Б.Рәжәпова, Р. Х.Хәзипов); тупраҡ нефть м‑н бысранғанда, органик матдәләрҙең гумификацияһы ваҡытында анаэроб микроорганизмдарҙың һан һәм төр составы үҙгәреүе өйрәнелә (Р. К. Андресон, Н.Ә.Кирәева, Ф. Х.Хәзиев).

Аэроблы һәм анаэроблы бактериялар концентрация сиктәренә ҡарап һәр шыйыҡ туҡлыҡлы мөхиттә лә йәшәй O₂:
1. Облигат аэроблы *бактериялар* максималь күләмдә кислород йотор өсөн, ғәҙәттә, пробирканың өҫкө өлөшөнә йыйылалар. (Микобактерияларҙың өҫкө ҡатламға йәбешкәк балауыҙ пленка булып үҫеүе- айырым осраҡ).
2. Облигат(мотлаҡ) анаэроблы бактериялар '**кислародтан ҡасып, аҫҡы өлөшкә йыйыла (йәнәһе үҫешергә бирмәй)**
3. Факультатив бактериялар башлыса өҫкә йыйыла(окислатылған һәм фосфорилланғандар гликолиздарға ҡарағанда файҙалыраҡ), тик улар мөхит һуҙымында табылырға мөмкин, сөнки O-ҡа₂ бәйһеҙ.
**4. Микроаэрофилдар** пробирканың өҫкө өлөшөнә йыйыла, тик уларҙың оптимумы --аҙ кислородлы концентрат.
**5. Аэротолерантлылар** улар кислород концентрацияһына иғтибар бирмәй һәм пробирка буйлап тигеҙ урынлашалар.

	Был инфекцион ауырыуҙар тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.