1902 йылдағы стачкаға һәйкәл
| Һәйкәл | |
1902 йылдағы стачкаға һәйкәл
| |
| Ил | Рәсәй |
| Ҡала | Дондағы Ростов |
| Төҙөлөшө | 1967—1975 йылдар |
|
Рәсәй Федерацияһының мәҙәни мираҫы, объект № 6101341000 |
1902 йылдағы стачкаға һәйкәл — Дондағы Ростовтың Тимер юл районында ҡуйылған мемориаль комплекс. 1902 йылдың ноябрь стачкаһы ваҡытында күп кеше ҡатнашҡан митингылар урынына урынлаштырылған. Мемориаль комплекс составына 1967 йылдағы горельеф һәм 1975 йылда асылған «Быуындар күсәгилешлеге» скульптура композицияһы[1]. Һәйкәл төбәк әһәмиәтендәге мәҙәни мираҫ объекты статусына эйә[2].
Тарихы
үҙгәртергә1902 йылдың ноябрь башында Владикавказ тимер юлының Төп оҫтаханалары эшселәре эш ташлай. Камышевахск йырынында улар күп кешене йәлеп итеп митинг үткәрә,иҡтисади һәм сәйәси талаптар яңғырай. Властар менән бәрелеш һөҙөмтәһендә бер нисә эшсе һәләк була. Забастовка 25 ноябрҙә тамамлана. Был ваҡиға хаҡында В. И. Ленин былай тип яҙа: «Пролетариат беренсе тапҡыр үҙен, синыф булараҡ, башҡа синыфтарға һәм батша хөкүмәтенә ҡаршы ҡуя».
1967 йылда Камышеватск йырыны убаһы битләүендә 1902 йыл ваҡиғаларының иҫтәлеге итеп панорамалы горельеф ҡуйыла. Унда ҡырыҫ ҡарашлы, йоҙроҡтарын төйнәп иңгә-иң терәшеп тороусы эшселәр фигураһы һүрәтләнә[3]. Горельеф янында — «1902» һаны. Һәйкәл Бөйөк октябрь революцияһына 50 йыл тулыуға арнала . Монумент авторҙары —скульптор Э. М. Мирзоев, архитекторҙар Я. С. Занис һәм Л. Г. Яконин.
1975 йылда уба башына, горельеф өҫтөнә ике эшсенән торған композиция ҡуйыла. Йәш эшсеҡарт, яралы эшсенән революция байрағын алып күтәргән. Был һәйкәл быуындар күсәгишелеген һәм эшсе синыфтың еүелмәҫлеген символлаштыра. Һәйкәл авторҙары скульптор А. Скнарин һәм архитектор П. Ибалаков була. Уның итәгендә күҙәтең майҙансығы эшләнә.
Стачкаға һәйкәл тәүҙә федераль әһәмиәттәге мәҙәни мираҫ булып тора, әммә 1997 йылда уны статусы төбәк кимәленә тиклем түбәнәйтелә[4].
Иҫкәрмәләр
үҙгәртергә- ↑ Андрианов В. И., Терещенко А. Г. Камышевахская балка // Памятники Дона. — Ростов-на-Дону: Ростовское книжное издательство, 1981.
- ↑ Описание границ территории с указанием площади объекта культурного наследия регионального значения «Мемориальный комплекс на месте многолюдных митингов во время ноябрьской стачки 1902 года: горельеф, 1967 г.; скульптурная композиция «Преемственность поколений». voopiik-don.ru. Дата обращения: 21 август 2013.
- ↑ Левченко В.С. Ростовская стачка 1902 г. // Страницы Донской истории. — Ростовское книжное изд-во, 1974.
- ↑ Постановление от 6 октября 1997 г. № 352 об отнесении памятников, исключенных из перечня объектов исторического и культурного наследия федерального (общероссийского) значения, к категории памятников истории и культуры областного значения. lawru.info. Дата обращения: 22 август 2013. 2014 йыл 29 ноябрь архивланған.