Ҡыҙыл күпер (Ереван)
Ҡыҙыл күпер (әрм. Կարմիր կամուրջ, камурдж Кармира), шулай уҡ Иҫке Раздан күпере йәки ходжа Пилав Күпере (әрм. Խոջա Փլավի կամուրջ, Хужа камурдж Плавь) — Ереванда Раздан йылғаһы аша емерелгән күпер. Ҡыҙыл төҫәге вулкан туфынан эшләнгәнгә «ҡыҙыл» атамаһы бар. Күперҙе реконструкциялауға аҡса биргән ходжа Пилав исеме менән дә билдәле[1].
| Ҡыҙыл күпер | |
 Ҡыҙыл күпер емеректәре | |
|
Географик координаталар: 40°10′18″ с. ш. 44°30′00″ в. д.HGЯO | |
| Рәсми исеме |
әрм. Կարմիր կամուրջ |
|---|---|
| Тарихи атамалары |
Иҫке Раздан күпере, ходжа Пилав Күпере |
| Файҙаланыу өлкәһе |
йәйәүлеләр өсөн |
| Киҫешә | |
| Урынлашыу урыны | |
| Конструкция | |
| Материал |
вулкан туфы |
| Дөйөм оҙонлоғо |
80 |
| Күперҙең оҙонлоғо |
11 |
| Эксплуатация | |
| Асылыу ваҡыты |
1679 |
| Ҡыҙыл күпер Викимилектә | |
Күперҙең дөйөм оҙонлоғо 80 метрға, бейеклеге 11 метр булған. Күрерҙең дүрт тороғтан торған. Ике тороҡ уртала һыуҙа, һәм икешәр тороҡ йылғаның ике ярында булған[2]. Был күпер урынында Урта быуаттарҙа икенсе күпер булған. Был күпер буйлап ҡалаға ҡарауандар килгән, шулай уҡ күпер Ереван крепосын Арарат уйһыулығы менән тоташтырған. 1679 йылға ер тетрәү ваҡытында күпер емерелә. Уның урынына 1851 йылда ике тораҡлы Ҡыҙыл күпер төҙөлә. Ташҡын һыуҙы үткәреү өсөн ике яғынан тағы ла берәр тораҡ ҡуялар. Еңеү күперен төҙөгәс Ҡыҙыл күпер файҙаланылмай[3].
Галерея
үҙгәртергә- тарихи рәсемдәр
Иҫкәрмә
үҙгәртергә- ↑ Yervand Shahaziz, The Old Yerevan (Հին Երևանը), pp. 186-187
- ↑ V. M. Harutyunyan, Caravanserais and bridges of the Medieval Armenia (Միջնադարյան Հայաստանի քարավանատներն ու կամուրջները), pp. 12
- ↑ Интересные мосты в Армении 2020 йыл 12 август архивланған. (рус.)(урыҫ.)