Ҡатнашыусы:Putoro/Cyrylica

Prosiłeś żebym nauczył Cię cyrylicy baszkirskiej. Nie ma w tym nic trudnego, tylko że liter jest trochę więcej niż w polskim :). No więc zaczynamy.

Alfabet języka baszkirskiego oparty na cyrylicy składa się z 42 liter, w tym 33 litery alfabetu rosyjskiego oraz 9 specyficznie baszkirskich, są to litery Ә, Ө, Ү, Ҡ, Ғ, Ң, Ҙ, Ҫ, Һ)

Wymowa

Litera А, а jest używana na oznaczenie 2 różnych dźwięków. W wyrazach zapożyczonych z języka rosyjskiego i innych europejskich wymawia się tak jak polskie A. We własnych wyrazach baszkirskich (oraz w zapożyczeniach arabskich) ta litera oznacza dźwięk [ɑ], podobny do A w języku węgierskim, takie "[a] wymówione z gębami okrągłymi". Przykłady: авиация (awiacja; a "europejskie"), аҙым (krok; a "baszkirskie").
Litera Б, б oznacza taki sam dźwięk jak polskie B
Litera В, в jest używana na oznaczenie 2 dźwięków. W większości wyrazów wymawia się jak polskie W, ale na początku wyrazów baszkirskich wymawia się tak jak W angielskie. Przykłady: вагон (wagon; W "polskie"), ватан (ojczyzna; W oraz A baszkirskie)
Litera Г, г wymawia się podobnie do polskiego G
Litera Ғ, ғ (tak, tak, nie jest to F :)) wymawia się podobnie do dźwięcznego h (por. staropolskie Bohdan), jest to G frykatywne
Litera Д, д wymawia się podobnie do polskiego D
Litera Ҙ, ҙ wymawia się [ð], tak jak angielskie th w słowie this.
Litera Е, е się wymawia w cztery różne sposoby:
- jak coś między pol. i a e nie na początku wyrazów baszkirskich
- jak coś między pol. ji a je na początku wyrazów baszkirskich
- jak je na początku wyrazów zapożyczonych z ros. lub po samogłosce w takim słowie
- jak ie po spółgłosce w słowie zapożyczonym
Litera Ё, ё wymawia się jak jo lub io w zależności od pozycji w słowie. Używana jest tylko w słowach zapożyczonych.
Litera Ж, ж wymawia się jak coś pomiędzy Ż a Ź.
Litera З, з wymawia się jak polskie Z (zawsze)
Litera И, и wymawia się jak polskie I (zresztą literę Э/Е wymawiamy bardzo podobnie)
Litera Й, й wymawia się jak polskie J
Litera К, к wymawia się podobnie do K w słowie kierownik
Litera Ҡ, ҡ wymawia się [q], takie "K gardłowe", "K głębokie"
Litera Л, л wymawia się podobnie do polskiego L w słowach zawierających litery Ә, Ө, Ү, И, Э/Е oraz jak staropolskie Ł we wszystkich innych przypadkach
Litera М, м wymawia się jak polskie M
Litera Н, н wymawia się jak polskie N
Litera Ң, ң wymawia się [ŋ]
Litera О, о wymawia się jak polskie O w słowach zapożyczonych oraz jak coś pomiędzy O a U w słowach baszkirskich
Litera Ө, ө wymawia się jak coś pomiędzy norweskimi ø a y
Litera П, п wymawia się jak polskie P
Litera Р, р wymawia się jak polskie R
Litera С, с wymawia się jak polskie S
Litera Ҫ, ҫ wymawia się jak th w słowie thick (ang.)
Litera Т, т wymawia się jak polskie T
Litera У, у wymawia się podobnie do polskiego U ale głębiej
Litera Ү, ү wymawia się jak coś między U a Ü
Litera Ф, ф wymawia się jak polskie F
Litera Х, х wymawia się jak polskie Ch, można głębiej
Litera Һ, һ wymawia się [h], podobnie do H angielskiego
Litera Ц, ц wymawia się jak polskie C Używana jest tylko w słowach zapożyczonych.
Litera Ч, ч wymawia się jak polskie cz. Używana jest tylko w słowach zapożyczonych.
Litera Ш, ш wymawia się jak polskie lub kaszubskie sz
Litera Щ, щ wymawia się jak szcz bez rozdzielenia na 2 dźwięki. Używana jest tylko w słowach zapożyczonych.
Litera ъ jest niema, oznacza tylko jotację następnej samogłoski.
Litera Ы, ы wymawia się podobnie do polskiego Y ale ma "tylniejszą" artykulację
Litera ь jest niema, oznacza tylko jotację następnej samogłoski.
Litera Э, э się wymawia podobnie do E, e ale nie ma wariantów jotowanych
Litera Ю, ю się wymawia jak ju
Litera Я, я się wymawia jak ja (zwróć uwagę na artykulację a)