Хәрби тарих музейы (Алматы)

Хәрби тарих музейы
	Хәрби тарих музейы
Нигеҙләү датаһы	1965

Ҡаҙағстан оборона министрлығының Хәрби-тарихи музейы — Алма-Атала (Ҡаҙағстан) Ҡаҙағстандың Хәрби-тарихи музей филиалы.

Тарихы

Оборона министрлығының Хәрби-тарихи музейы 1965 йылда Урта Азия хәрби округының (хәҙер Музыка ҡоралдары музейы бинаһы) округ Офицерҙар йорто эргәһендә асыла. 1978 йылда 28 гвардеец-панфиловсы Паркын реконструкциялау сиктәрендә Офицерҙар Йортоноң яңы монументаль бинаһы төҙөлә, һәм музей шунда күсә^[1].

2015 йылда Астанала Оборона министрлығының Хәрби-тарихи музейын төҙөү процессы башлана, был маҡсатта уға Милли картиналар галереяһы бинаһы тапшырыла^[2]. Был Алма-Атанан экспонаттарҙың яңы музейға күсерелеүенә ҡарата йәмәғәтселек ризаһыҙлығын тыуҙыра^[3]. Әммә Оборона министрлығы, ысынбарлыҡта был йәшәп килгән музейҙы киңәйтеү, һәм ул ике ҡалала урынлашасаҡ, тип аңлата. Экспонаттарҙың бер өлөшө ваҡытлыса Астанала урынлаштырыласаҡ, әммә һуңыраҡ, бинаны яңыртып ҡорғандан һуң, Офицерҙар йортона ҡайтарыласаҡ^[4]^[5].

2016 йылдан Алма-Аталағы музей Ҡаҙағстан Республикаһы Ҡораллы көстәренең Милли хәрби-патриотик үҙәге филиалының бер өлөшө һанала^[6].

Экспозицияһы

Күргәҙмә комплексы 2 200 квадрат метр майҙанында урынлашҡан. Музей экспонаттары ХХ быуат башынан ҡулланылған совет хәрби техникаһы һәм ҡоралының ҙур коллекцияһынан ғибәрәт. Музейҙа дүрт коллекция: броня-танк ҡорал һәм техника, ер өҫтө артиллерияһы һәм миномёттар, һауа оборонаһы көстәре, махсус техника күрһәтелә. Коллекцияла ҡоралланған техниканың 122 берәмеге күрһәтелә. Музейҙың бер нисә экспонаты, мәҫәлән, хәрби автомобилдәр, хәрби техниканың раритет һәм тәжрибәле өлгөләре берҙән-бер дана ғына. Айырым залда байраҡ, шулай уҡ ҡорал һәм хәрби дан ҡомартҡылары коллекциялары күрһәтелә. Музей коллекцияһында самолёт, бронялы тягачтар, пушкалар һәм зенит ҡоролмалары, ракеталар, разведка ҡарауыл машиналары, хәрби катерҙар, танктар^[7]макеттары тәҡдим ителгән.

Музейҙа 1941 йылдың йәйендә Алма-Атала булдырылған И. Панфилов исемендәге 316-сы уҡсылар дивизияһы материалдарына айырым урын бирелә. Был экспозицияны генерал Панфиловтың ҡыҙы Валентина йыйған, һәм ул Мәскәү өсөн һуғыш диаромаһын, һалдаттарҙың шәхси әйберҙәрен, Брест ҡәлғәһе ҡомартҡыларын үҙ эсенә ала.

Аерым стенд Совет командирына^[8] - танк мастеры, подполковник Г. А. Адилбековка багышланган. Ул Centralзәк Азия^[9]^[10] халыкларының бердәнбер вәкиле - Икенче бөтендөнья сугышы аерым танк бригадасы командиры^[11]^[12]^[13].

Музей шулай уҡ Афғанстан һуғышы осорон яҡтырта, һәм шулай уҡ, айырым залдағы исемлеккә шул һуғышта һәләк булған ҡаҙағстанлыларҙың исеме яҙылған^[14].

Иҫкәрмәләр

↑ Панфилов ейәнсәре мөдире булып хәрби-тарихи музей Оборона РК
↑ Астана бина милли музейы картиналар галереяһы оборонаға тапшырҙы.
↑ Ябырға ниәтләй оборона министрлығының хәрби-тарихи музей. Алматы
↑ Оборона күсереү мәсьәләһенә нөктә ҡуйҙы хәрби-тарихи музейҙарында булыу Алматы
↑ Хәрби-тарихи музейында булды. алматы, булған һәм буласаҡ — Оборона РК
↑ Хәрби-тарихи музей барлыҡҡа килде. Алматы 2019 йыл 30 март архивланған.
↑ Хәрби-тарихи музей 2019 йыл 30 март архивланған.
↑ Соловьев Д.Ю. Командиры механизированных, мотоброневых, мотострелковых, танковых бригад Красной Армии 1935-1945 гг.. — 2021. — Т. 1. — ISBN 978-5-532-95528-8. Архивировано 16 октябрь 2021 года.
↑ «Алаш айнасы» (№ 193), бет 4, 31.10.2009 жыл «Гвардиялық танк полкінің қолбасшысы Ғали Әділбеков» // «Халық Батырын» іздейміз / Тілеу КӨЛБАЕВ, тарихғылымының докторы, профессор, ҚР Гӯманитарлық ғылымдар академиясының академигі, ҚР (билдәһеҙ). Дата обращения: 21 февраль 2022. Архивировано 17 декабрь 2021 года.
↑ Форум поисковых движений: Мурылев о Гвардии подполковнике Адильбекове Г. А. (билдәһеҙ) Дата обращения: 8 октябрь 2019. Архивировано 4 июнь 2021 года.
↑ Командиры танковых танковых бригад 1942 г.) Адильбеков Галий (Галей) Адильбекович (билдәһеҙ). Дата обращения: 4 февраль 2023. Архивировано 31 ғинуар 2023 года.
↑ 47 нче аерым танк бригадасы командиры (II ф.)
↑ Cоединения РККА в годы Великой Отечественной войны. /Адильбеков Галий Адильбекович/, подполковник
↑ Эсендә. Армия Йорто

Ҡалып:Музеи Алма-Аты

[а1-1] Панфилов ейәнсәре мөдире булып хәрби-тарихи музей Оборона РК

[2] Астана бина милли музейы картиналар галереяһы оборонаға тапшырҙы.

[3] Ябырға ниәтләй оборона министрлығының хәрби-тарихи музей. Алматы

[4] Оборона күсереү мәсьәләһенә нөктә ҡуйҙы хәрби-тарихи музейҙарында булыу Алматы

[5] Хәрби-тарихи музейында булды. алматы, булған һәм буласаҡ — Оборона РК

[6] Хәрби-тарихи музей барлыҡҡа килде. Алматы 2019 йыл 30 март архивланған.

[7] Хәрби-тарихи музей 2019 йыл 30 март архивланған.

[8] Соловьев Д.Ю. Командиры механизированных, мотоброневых, мотострелковых, танковых бригад Красной Армии 1935-1945 гг.. — 2021. — Т. 1. — ISBN 978-5-532-95528-8. Архивировано 16 октябрь 2021 года.

[9] «Алаш айнасы» (№ 193), бет 4, 31.10.2009 жыл «Гвардиялық танк полкінің қолбасшысы Ғали Әділбеков» // «Халық Батырын» іздейміз / Тілеу КӨЛБАЕВ, тарихғылымының докторы, профессор, ҚР Гӯманитарлық ғылымдар академиясының академигі, ҚР (билдәһеҙ). Дата обращения: 21 февраль 2022. Архивировано 17 декабрь 2021 года.

[10] Форум поисковых движений: Мурылев о Гвардии подполковнике Адильбекове Г. А. (билдәһеҙ) Дата обращения: 8 октябрь 2019. Архивировано 4 июнь 2021 года.

[11] Командиры танковых танковых бригад 1942 г.) Адильбеков Галий (Галей) Адильбекович (билдәһеҙ). Дата обращения: 4 февраль 2023. Архивировано 31 ғинуар 2023 года.

[12] 47 нче аерым танк бригадасы командиры (II ф.)

[13] Cоединения РККА в годы Великой Отечественной войны. /Адильбеков Галий Адильбекович/, подполковник

[14] Эсендә. Армия Йорто

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]