Холомки (усадьба)
Холомки — Псков өлкәһенең Порхов районындағы кенәз А. Г. Гагарин имениеһы, Порховтан көньяҡ-көнсығышҡа ҡарай ун километр алыҫлыҡта Шелонь йылғаһы ярында урынлашҡан.
| Холомки | |
| Нигеҙләү датаһы | 1913 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
| Административ-территориаль берәмек | Холомки[d] |
| Урын | Холомки[d] |
| Входит в состав списка памятников культурного наследия | Культурное наследие России/Псковская область/Порховский район[d] |
| Мираҫ статусы | объект культурного наследия России федерального значения[d][1] |
 | |
 Холомки Викимилектә | |
Беҙҙең көндәргә тиклем һаҡланған усадьба йорто 1912—1913 йылдарҙа архитектор И.А. Фомин проекты буйынса кенәз А.Г. Гагарин өсөн төҙөлгән. Йорт неоклассицизм стилендә төҙөлгән. Бөтә хужалыҡ ҡаралтылары өйҙән алыҫта урынлашҡан, йорт тирә-яғында Европа илдәренән һәм АҠШ-тан килтерелгән һирәк осрай торған ағастар менән ландшафтлы парк урынлашҡан. Бүлмә интерьеры модерн стилендә башҡарылған. Йортта телефон һәм һыу үткәргес бар[2].
Усадьбаны төҙөүсе, кенәз Гагарин Андрей Григорьевич (1855—1920), Петербургта Политехник университеттың беренсе ректоры булараҡ билдәле. Беренсе донъя һуғышы ваҡытында усадьбаны 15 кешелек госпиталь итеп йыһазлай. Тормошоноң һуңғы йылында Лениндың ҡултамғаһы менән үҙенең элекке имениеһында йәшәргә рөхсәт ала, һәм Холомкиға ғаиләһе менән күсеп килә, унда яңы асылған Псков ауыл хужалығы техникумында математика һәм физика буйынса лекциялар уҡый. 1920 йылдың 22 декабрендә вафат була, Бельское Устье ауылының Храм Вознесения Господня зыяратында ерләнә.
1920 йылдарҙа Холомки Ленинград Сәнғәт йортоноң ял базаһына әйләнә, бында К. И. Чуковский, М.. В. Добужинский, Е. И. Замятин, В Ф. Ходасевич, Г С. Верейский, М. Л. Слонимский, М.. М. Зощенко, Б П. Попов, В А. Милашевский һәм башҡа яҙыусылар, шағирҙар һәм рәссамдар оҙаҡ йәшәй[3][4].
Һуғыштан һуңғы ваҡытта «Холомки» балалар шифаханаһы эшләй. 2000 йылда усадьбаны Псков өлкәһе хакимиәте Санкт-Петербург Политехник университетына (СПбГПУ) даими биләүгә тапшыра. 2004 йылда усадьбала СПбГПУ финанслауы буйынса реставрация эштәре башлана[5]. 2013 йылдың 24 майында реставрация тамамланыу менән усадьба йортон тантаналы асыу үтә[6].
-
Йорттоң фасады -
Күркәм имән баҫҡыстары -
Күркәм залы
Иҫкәрмәләр үҙгәртергә
- ↑ Указ Президента Российской Федерации № 176 от 20.02.1995
- ↑ Маркова М. Т. Имение Холомки и его обитатели 2019 йыл 19 август архивланған. на сайте издательства ПсковГУ.
- ↑ Усадьба Холомки Псковской области (недоступная ссылка).Дата обращения: 10 октября 2014.Архивировано 16 октября 2014 года.
- ↑ Холомки: Псковский Парнас 2014 йыл 16 октябрь архивланған.
- ↑ Учебно-исторический заповедник усадьба А. Г. Гагарина «Холомки» на сайте СПбГТУ
- ↑ Открытие усадебного дома в Холомках Архивная копия от 15 октябрь 2014 на Wayback Machine на сайте СПбГПУ
Әҙәбиәт үҙгәртергә
- Йорт төҙөү имени а. гагарин «Холомка» // Архитектура-художество аҙналыҡ. 1914. № 36. Стр. 335-336;
- Ежегодник йәмғиәте архитектор, рәссам. Пг. 1914 й. В. 9. Стр. 151-154;
- Г. лукомский «Холомка» // усадьбаһы һәм башҡалар. 1915 й. № 36-37. Стр. 11-12;
- Фомин А. М. Ильин. М., 1946 й Стр. 20;
- А. М. Минкус, Н Пекарев. Фомин А. И. М., 1953 й Стр. 26, 116-118, 274, 297;
- Борисов Е. А, Кажданин Та. П. Урыҫ архитектураһы xix быуат аҙағы — xx быуат башында. Стр 1971 й. м. 190;
- Г Ревзина И. Неоклассицизм xx быуат башында рус архитектураһына. М., 1992 й Стр. 81.
- И. Панченко Порхов Я. Лена: «Лениздат». 1979 й. («Серияһындаөлкәһе псков ҡалаһы»).
- Ул Порхов һәм өйәҙе. Революция баҫылған йыйынтыҡ. Сост.: Левин Н. Ф Псков: ГП «Липно өлкә типографияһына». 2005 г.