Урҙан, ҙур сыпҡай, сыбыҡай, оло сумҡа, тирҫаяҡ (лат. Чомга, лат. Podiceps cristatus) — сыпҡайҙар ғаиләһендәге һыу ҡошо.
Podiceps cristatus
Podiceps cristatus
Өйрәктән бәләкәйерәк, яҡшы сумыусы һыу ҡошо. Ғүмерен башлыса һыуҙа үткәрә, ерҙән атлап йөрөй алмай. Яҙғыһын ата ҡоштоң түбәһендә ҡауырһындан ике мөгөҙ, ә сикәләрендә ерәнһыу ҡара «яҡа»лар үҫеп сыға. һырты ҡара таплы ҡара-көрән, елкәһе һәм ҡойроғо ҡара. Муйынының алғы яғы, түше, ҡорһағы көмөш кеүек тоноҡ йылмылдаҡлы аҡ. Башҡа сыпҡайҙарҙан ҙурлығы һәм яҙғы яҡалары менән айырыла.
Тауышы ҡыҫҡа ғына: «кейк», «кйәйк» йәки «көйәк».
Үҫемлеккә бай күлдәр һәм йылға ятыуҙарында йәшәй. Балыҡ, тәлмәрйен, һыу бөжәктәре менән туҡлана. Күсмә ҡош. Киң генә таралған. Ояһы һыу өҫтөндә йөҙөп йөрөй йәки ҡамыштарға беркетелә. 3—4 бөртөк йәшкелт аҡ йомртҡа һала. Ҡиммәтле- ҡорһаҡ һәм түш тиреһе өсөн аулайҙар.
- Э.Ф. Ишбирҙин. Башҡортостан ҡоштары китабы. Өфө,1986 йыл. ИБ №3478 28.693.35 И 90
- Акимушкин И. Мир животных. Птицы, рыбы, земноводные и пресмыкающиеся. — М.: Мысль, 1995.
- Бейчек В., Штясны К. Птицы. Иллюстрированная энциклопедия. — М.: Лабиринт-пресс.
