Троя астероидтары

Троя астероидтары
	Троя астероидтары
	Троя астероидтары Викимилектә

Троя астероидтары — L_Дүрт һәм L_Биш Лагранж нөктәләре тирәһендәге, һәм, тимәк, улар теләһә ниндәй планетаның йәки юлдаштарҙың 1:1 орбиталь резонансындағы астероидтар төркөмө.

Ошо типтағы астероидтар тәүге тапҡыр Юпитер эргәһендә табыла. Был астероидтар Илиадала һүрәтләнгән Троя һуғышыперсонаждарының исемдәре менән атала.

Юпитерҙан тыш башҡа планеталарҙа ла троя астероидтары булыуы билдәле: Марс эргәһендә — 9, Нептун янында — 28, Уран менән Ер эргәләрендә 1-әр^[1]^[2]. Шулай уҡ Сулпан (Венера) эргәһендә ваҡытлы троя юлдашының булыуы билдәле. Бынан тыш, Сатурндың ике юлдашы — Тефия һәм Диона эргәләрендә, үҙ сиратында, икешәр троя юлдашы бар.

2020 йылдың февраленә Ҡояш системаһында 7681 ошондай астероид асыла, шуларҙың 7642-һе — Юпитер орбитаһында.

NASA троя астероидтарын Люси (исем — инә австралопитек Люсиҙың исеменән) автоматик планета-ара станцияһы ярҙамында тикшерергә ниәтләй, 2021 йылдың 16 октябрендә уны осороу уңышлы башҡарыла^[3]. Был автоматик планета-ара станцияһының астероидтарҙың төп билбауы аша осоп үтеүе 2025 йылға билдәләнгән. «Люси» 2027 йылдан 2033 йылға тиклем Юпитерҙың 6 троя астероидын тикшерәсәк. Миссияны Плутонды тикшергәндә файҙаланылған «Новые горизонты» аппаратында ҡулланылған Ralph һәм LORRI инструменттарының яңы версияһы менән ҡоралландырыу планлаштырыла, шулай уҡ Ер тирәһендә әйләнгән (101955) Бенн «OSIRIS-REx» астероиды менән башланған миссиянан OTES приборының эш тәжрибәһе лә иҫәпкә алынасаҡ^[4].

Тарихы

1772 йылда Жозеф Луи Лагранж сикләнгән есем мәсьәләһенөйрәнгәндә билдәле бер шарттарҙа иҫәпләү системаһында есем хәрәкәтһеҙ ҡалған биш нөктәнең булыуын аса. Был нөктәләр Лагранж нөктәләре тип атала, һәм уларҙың икеһе тотороҡло тигеҙләнеш нөктәләре була: L_Дүрт һәм L_Биш. Шулай итеп, был нөктәләрҙә массаһы бәләкәй объекттарҙың булыу ихтималлығы билдәләнә.

Был гипотеза ғәмәлдә, 1906 йылда немец астрономы Макс Вольф (588) Ахиллес астероидын асҡан мәлдә, раҫлана. Бындай астероидтарҙы Троя һуғышы батырҙары исеме менән , ә объекттар класын — троя астероидтары тип атау традицияға әйләнә. L_Дүрт нөктәһендәге объекттар гректар хөрмәтенә аталһа, ә L_Биш нөктәһендәгеләр — Троя һаҡсылары хөрмәтенә атала, ләкин ике иҫкәрмә бар: (617) Патрокл — трояндар лагерында, ә (624) Гектор — гректар лагерында урынлашҡан.

Иҫкәрмәләр

↑ Астрономы открыли «троянский» спутник Земли
↑ Trojan Minor Planets (билдәһеҙ).
↑ Александр Войтюк. NASA запустило в космос аппарат для изучения троянских астероидов Юпитера (билдәһеҙ).
↑ NASA Selects Two Missions to Explore the Early Solar System, Jan. 4, 2017.

Әҙәбиәт

Воробьев И. Троянцы // Квант. — М., 1976. — № 5. — С. 11—16.

Һылтанмалар

	Троя астероидтары Викимилектә

[1] Астрономы открыли «троянский» спутник Земли

[2] Trojan Minor Planets (билдәһеҙ).

[3] Александр Войтюк. NASA запустило в космос аппарат для изучения троянских астероидов Юпитера (билдәһеҙ).

[4] NASA Selects Two Missions to Explore the Early Solar System, Jan. 4, 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]