Сара́пул өйәҙе — 1780—1923 йылдарҙа Вятка һәм Пермь губерналары составындағы административ-территориаль берәмек. Өйәҙ ҡалаһы — Сарапул.

Сарапул өйәҙе
Өйәҙ үҙәге гербы Губерна гербы
Герб уездного центра
Герб уездного центра
Герб губернии
Герб губернии
Губерна Вятка губернаһы
Үҙәге Сарапул
Барлыҡҡа килгән 1780 йылдың 22 сентябре
Бөтөрөлгән 1920 йылдың 3 июле
Майҙаны 13 108,1 кв. саҡрым
Халҡы 408 225[1] (1897)

Тарихы үҙгәртергә

Өйәҙ 1780 йылдың 22 сентябрендә Вятка  наместниклығы (1796 йылданВятка губернаһы) составында барлыҡҡа килгән.

1897 йылда өйәҙҙә 408 058 кеше йәшәгән, шул иҫәптән урыҫтар - 290 828, удмурттар - 97 827, татарҙар - 7 226, башҡорттар - 5 100 һ.б.[2].

1920 йылда өйәҙҙең төньяҡ һәм көнбайыш улустары яңы төҙөлгән

Вотский автономия өлкәһенә (АО), унда Ижевск һәм Дебёсский өйәҙҙәре составына ингән. Әгерже һәм Иҫәнбай улустары  Татар АССР-ына бирелгән, ә бәләкәйләнеп ҡалған Сарапул өйәҙе Пермь губернаһына күскән.

1923 йылда, территориаль реформа барышында, Пермь губернаһы территорияһын Урал өлкәһенә ҡушҡандар, өйәҙ бөтөрөлгән, ә уның территорияһы яңы барлыҡҡа килгән Урал өлкәһе Сарапул округына ингән.

Административ бүленеш  үҙгәртергә

Өйәҙҙең 1915 йылға[3] административ-территориаль бүленеше:

Атамаһы Административ

үҙәк

Халҡы Ауыл

йәмғиәттәре

Ауылдар Хужалыҡтар
І стан (Дебёссы ауылы)
Дебёсский улусы Дебёссы ауылы 12 283 13 49 2100
Петропавловский улусы 13 517 10 68 2375
Тыловайский улусы 10 175 8 38 1370
Большепургинский улусы 8 065 11 42 1300
Чутырский улусы 8 258 9 35 1190
Тойкинский улусы 8 356 9 20 1560
ІI стан (Шаркан ауылы)
Шарканский улусы 24 613 20 64 3396
Сосновский улусы 16 548 17 54 2242
Зюзинский улусы 12 183 11 36 1551
Якшур-Бодьинский улусы 11 560 15 49 1709
Нижне-Лыпский улусы 4 361 5 7 763
Полозовский улусы 5 268 8 9 1049
ІII стан (Воткинский заводы)
Камский улусы 7 366 11 20 1413
Галевский улусы 1 804 3 7 327
Кельчинский улусы 8 404 10 20 1610
Светлянсктй улусы 9 353 10 15 1711
Июльский улусы 7 681 10 23 1475
Перевозинский улусы 9 959 10 20 1670
ІV стан (Ижевск заводы)
Ижевск-Нагорный улусы Ижевск заводы 4 978 18 15 583
Ижевск-Заречный улусы Ижевск заводы 532 2 6 86
Люкский улусы село Люк 5 476 6 10 805
Нылгижикьинский улусы 13 944 23 55 2256
Кыйлудский улусы 5 055 6 17 786
Старовеньинский улусы 11 138 15 25 1681
Завьяловский улусы Завьялово ауылы 14 377 25 39 2512
Больше-Норьинский улусы 7 984 16 24 1184
V стан (Әгерже (Агрыз) ауылы)
Әгерже (Агрыз) улусы 5 579 3 3 914
Пургинский улусы 6 559 7 25 1071
Бурановский уусы Буран ауылы 13 105 14 33 2155
Юринский улусы 9 980 10 28 1811
Киясовский улусы село Киясово 10 949 8 18 1598
VI стан (Сарапул ҡалаһы)
Сарапул улусы 15 848 15 39 2828
Нечкинский улусы Нечкино ауылы 6 135 6 18 1108
Гольянский улусы Гольяны ауылы 7 750 10 19 1366
Козловский улусы 8 235 14 22 1331
Мазунинский улусы Мазунино ауылы 6 709 6 14 1355

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

  1. Демоскоп Weekly. Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Наличное население в губерниях, уездах, городах Российской Империи (без Финляндии). Архивировано 21 февраль 2012 года.
  2. Демоскоп Weekly - Приложение.
  3. Памятная книжка и адрес-календарь Вятской губернии на 1916 год. — Вятка: Издание губернского статистического комитета, 1916.

Һылтанмалар үҙгәртергә