Поляк теленең Познань диалекты

Поляк теленең По́знань диалекты (пол. gwara poznańska [języka polskiego]) — Познань ҡалаһында һәм Познань воеводалығында һөйләшкән поляк теленең варианты. Был диалектында ҡулланылған герман теленең алынған һүҙҙәре буйынса ул силез теленә яҡын. Познань диалектына иң яҡын поляк диалекты — Краков диалекты.

Диалект үҙенсәлектәре

XX быуаттың башында Познань диалектының кодификациялаштырылған нормаһының фонетик үҙенсәлектәре (әҙәби поляк варианты ла күрһәтелгән):

• Һүҙенең һуңғы һуҙынҡы өндөң икеләштереү

Мәҫәлән

	Познань полякса	Әҙәби полякса	Башҡортса
	do widzeniaa	do widzenia	"һау бул(ығыҙ)"

• Әҙәби a pochylone өнө урынында o тип әйтелә

Мәҫәлән

	Познань полякса	Әҙәби полякса	Башҡортса
	kolejorz	kolejarz	"тимер юлы эшсеһе"

• o урынына ó/u [u] тип әйтелә

Мәҫәлән

	Познань полякса	Әҙәби полякса	Башҡортса
	cóś	coś	"бер нимә"
	doktór	doktor	"табип, доктор"

• o һәм ó урынына ło, łe, ły әйтеләүе мөмкин

Мәҫәлән

	Познань полякса	Әҙәби полякса	Башҡортса
	łoko	oko	"күҙ"
	łyn	on	"ул"
	młost	most	"мост"
	płet stołym	pod stołem	""

Фраза миҫалы: Łodejdź łobuzie łod łokna, bo cię łobleje bez łeb łodom łod łogórków (пол. Odejdź łobuzie od okna bo ci obleję głowę wodą od ogórków)

• ło, łó урынына ły тип әйтелә: łyszko, пол. łóżko
• e урынына y тип әйтелә młyko, пол. mleko "һөт"; chlyb, пол. chleb "икмәк"

Познань поляксанан әҙәби поляксаға тәржемәле "һөйләшеү китабы"

• A czemu? - Dlaczego?
• Ady idź - Co ty opowiadasz, daj spokój, to niemożliwe !
• A po czemu to? - Ile to kosztuje?
• Ależ bez niczego! - Oczywiście! Rozumie się!
• Biegać na łyżwach - jeździć na łyżwach
• Być nie do żdżarcia - być rewelacyjnym, nie do podrobienia
• Co ja za to mogę? - Co ja jestem temu winien?
• Co jest tej? - Co się dzieje?
• Co to kosztuje? - Ile to kosztuje? (kalka z języka niemieckiego, Was kostet das?)
• Dość to przyńdzie? - Ile to będzie kosztowało?
• Dalij, dalij! - Szybciej, żwawo!
• Elegant z Mosiny - odpowiednik "wystrojony jak cieć na Boże Ciało"
• Idź w kieretyny - odczep się (kieretyny-krzaki, inaczej - idź na drzewo)
• Iść komuś na nerwy - denerwować kogoś, drażnić
• Junek z Buku - młody mężczyzna wystrojony wg mody prowincjonalnej
• Kusić po nocach - zajmować się czymś w nocy, robić coś niepotrzebnego zamiast spać
• Klapsztula - złożona kromka chleba
• Lelać się - zachowywać się dziecinnie
• Pierdoła z Gądek - plotkarz, roznosiciel wiadomości prowincjonalnych, przestarzałych i nieciekawych
• Gdzie ja wszędzie nie byłem! - Gdzie ja nie byłem!
• Kapelusz dobrze siedzi - Kapelusz ma dobry rozmiar, dobrze się trzyma
• Mieć fifa, mieć dryg - posiadać do czegoś zdolności, talent
• Mieć fefry - bać się
• Mieć rachę na kogoś - długo i mocno złościć się, gniewać na kogoś, pragnąć zemsty (por. niem. Rache f- zemsta)
• Nie przychodź mi tak głupio! - nie docinaj mi!
• Nu dalij! - szybciej! rusz się!
• Ile to uczyni? - Ile to będzie kosztowało?
• Jaki on jest stary? - Ile on ma lat?
• Jak ty do tego przyjdziesz? - Jak ty to zrobisz?
• Ja na to nie wychodzę! - Ja do tego nie dążę!
• Juchta nie śpi - Złodziej jest wśród nas/Złodziej jest czujny
• juchcić - kraść
• ćmiki - papierosy
• Mam ból zęba - Ząb mnie boli
• Mam głód - Jestem głodny
• Mieć ambę - mieć głupie pomysły, być zwariowanym
• Mieć za sobą lanię - Skończyć szkołę
• Musieć się uśmiać - Uśmiać się
• Musieć z kimś wiele wystać - Musieć przez kogoś wiele znieść
• Nie wiedziałem sobie rady - Czułem się nieswojo, ponuro
• Nie idzie - Nie da się (od niem. Es geht nicht)
• Obłożyć skibkę - na kromkę chleba (kromka=skibka) położyć obkład (czasem obłożenie) czyli plaster wędliny lub sera
• Okno wygląda na ulicę - Okno jest od strony ulicy
• Ona przychodzi mi taka znajoma - Ona wydaje mi się taka znajoma
• Ona ci nic nie życzy - Ona ci źle życzy
• Ona nie jest dziś do mówienia - Nie można z nią dziś rozmawiać
• Ona stoi dobrze - Powodzi się jej dobrze
• Ona została stać - Ona stanęła
• Opowiadać pierdoły - mówić głupstwa
• Przepowiadać lekcję - powtarzać lekcję
• Raz po raz - od czasu do czasu
• Sprawić sobie śrubę - Upić się
• Spuścić się na kogoś - Polegać na kimś
• Stoi mi do dyspozycji - Mam to do dyspozycji, mogę tym zarządzać
• Stroić muki - dąsać się
• Szneka z glancem - drożdżówka z lukrem
• Szportka - wózek dziecięcy / spacerówka
• To przyjdzie tu - To będzie tu
• Tytka na bejmy - Papierowa torebka na pieniądze
• Coś wyszło - Coś skończyło się, uległo zniszczeniu
• Trzymać sobie kogoś ciepło - Żyć z kimś w przyjaznych stosunkach
• Tu dostaniesz kupić - Tu kupisz
• Ty za to nie możesz - Nie jesteś temu winien
• W gazecie stoi napisane - W gazecie jest napisane
• Widzi mi się - Podoba mi się
• Wuchta wiary - Sporo ludzi
• Wygląda za niczym - Wygląda na coś bezwartościowego
• Wystrojony jak do ośpic - ubrany z większą elegancją niż otoczenie (ośpice - blizna po szczepieniu ospy)
• Zrobić łóżko - Pościelić łóżko
• Zostać siedzieć w klasie - Siedzieć w klasie, repetować, powtarzać
• Zmudzić czas - Zmarnować czas

Һылтанмалар

• Бында Поляк Викиһүҙлегенән Познань диалекты һүҙлеген ҡарай алаһығыҙ.

Был тел йәки тел белеме тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып Википедия проектына ярҙам итә алаһығыҙ.