Аҡбулат мәмерйәһе: өлгөләр араһындағы айырма

'''Аҡбулат(Сказка) мәмерйәһе''' ({{lang-ru|Сказка}}) — [[Рәсәй Федерацияһы|Рәсәй]] [[Башҡортостан|Башҡортостан Республикаһы]] Бөрйән районы “Алтын«Алтын Солоҡ”Солоҡ» заказнигы. биләмәһенә ҡараған [[мәмерйә]]. Шүлгән мәмерйәһенән түбәнгә ҡарай 2,5  км түбәндәрәк, Аҡбулат ауылынан төньяҡ-көнсығышҡа табан 200  м тирәһе алыҫлыҡта, Ағиҙел йылғаһы үҙәненең уң ярында урынлашҡан.

Ярҙан мәмерйә ауыҙына 600  м тирәһе. оҙонлоҡта һуҡмаҡ һалынған.

Ҙур убала айырым торған ике кәкере ҡарағай күренә. Ошо ике ағас эргәһендә өңгә оҡшаған мәмерйәгә инеү урыны бар.

Тәбиғәте буйынса девон эзбизташтарында барлыҡҡа килгән [[Мәмерйә|карст]] [[мәмерйә]]<nowiki/>һе.

Мәмерйә эсендә төньяҡ-көнбайыш һәм төньяҡ-көнсығыш йүнәлешендә ҡыуышлыҡтар китә <ref name="Сказка (пещера)">{{БЭ2013У|index.php/component/content/article/2-statya/6691-skazka-akbulat|Сказка (пещера)|автор=Соколов Ю.В.}}</ref>.

Мәмерйә диуары [[Девондевон осоро|девон осорона]]на<ref name="Сказка (пещера)">{{БЭ2013У|index.php/component/content/article/2-statya/6691-skazka-akbulat|Сказка (пещера)|автор=Соколов Ю.В.}}</ref> ҡараған [[Эзбизташ|эзбизле тоҡомдарҙан]] тора.

Мәмерйә иҙәне өҫтән шыйыҡ балсыҡ менән ҡапланған.Ҡайһы бер ҡыуыштарҙа күлдәр, драпировкалар, кальциттан барлыҡҡа килгән минераль төҙөлөштәр, шарлауыҡтар бар.. Һарҡынды менән ҡапланған диуарҙар, [[Сталактит|сталактиттарсталактит]]тар, [[Сталагмит|сталагмиттар, гелектиттар, гурҙар]] осрай. Мәмерйәнең төньяҡ-көнбайыш өлөшөндә стеналарҙы, түбә һәм иҙәнде мондмильх  — паста һымаҡ кальцит массаһы ҡаплаған.

Арка рәүешендәге мәмерйә ауыҙының бейеклеге  — 0,8  м, киңлеге— 1,2  м. Ағиҙел йылғаһы кимәленән 80  м бейеклектә тау нигеҙендә урынлашҡан. Мәмерйәгә инә торған урыны ҡоро.

Мәмерйәнең оҙонлоғо —1160  м, уртаса киңлеге —1,3  м, уртаса бейеклеге —2  м, тәрәнлеге —18  м, майҙаны— 2 мең кв.м, күләме— 4 мең куб.м.

Мәмерйәгә инеү урынынан төньяҡ йүнәлештә киткән 50  м оҙонлоғондағы юл ауыҙға алып бара. Көньяҡ-көнсығыш йүнәлештәге 25  м оҙонлоғондағы юл— Алғы ҡыуышлыҡҡа алып бара.

Алғы ҡыуышлыҡтың оҙонлоғо —30  м, киңлеге —10  м, бейеклеге— 4  м. Унан 20  м тиклем оҙонлоҡта һигеҙ юл тармаҡлана.

Инеү урынынан 25  м алыҫлыҡта ауыҙ киңәйеп диаметры 7  м, бейеклеге 2 м-ға тиклем булған Ҡунаҡ бүлмәһе ҡыуышлығына алып сыға.

Түбәләге тар ярыҡ бейеклеге —8  м, оҙонлоғо —15  м, киңлеге 5 м-ға тиклемге Аш бүлмәһе ҡыуышлығына алып бара.

Ҡыуыштың көнсығыш стенаһындағы оҙонлоғо 25  м юлдар диаметры  — 15  м, бейеклеге 12  м емерек Тамсылы ҡыуышына күсә.

* [https://ru.glosbe.com/ba/ru/%D0%90%D2%A1%D0%B1%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%82%20%D0%BC%D3%99%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B9%D3%99%D2%BB%D0%B5 Аҡбулат мәмерйәһе]

*[http://bash.bashenc.ru/{{БЭ2013|index.php/component/content/article/8-statya/754-a-bulat-m-merj-e Башҡортса энциклопедия]}}

* [https://greenexp.ru/places/%D0%9F%D0%B5%D1%89%D0%B5%D1%80%D0%B0_%D0%A1%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%BA%D0%B0 Пещера Сказка Республика Башкортостан, Бурзянский район]