Боғорослан (Ырымбур өлкәһе): өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Вики-Һаҡлағыстың CommonsDelinker ҡатнашыусыһы "Coat_of_Arms_of_Buguruslan_(Orenburg_oblast)_(1782).png" рәсеме урынына [[Рәсем:Buguruslan_COA_(Samara_Governorate)_(1782).png|Buguruslan_COA_(Samara_Governorate)_(1782).png]
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
32 юл:
|сайт = http://bugadmin.orb.ru/
}}
'''Боғорослан''' (''Буғарыҫлан'') — {{lang-ru|Бугуруслан}} — [[Ырымбур өлкәһе]]ндә, [[Рәсәй]]ҙә өлкә әһәмиәтендә булған ҡала. Ҡалала [[Боғорослан районы]] үҙәге урынлашҡан. Үҙе Буғарыҫлан ҡалаһы үҙе район составына инмәй.
 
Ҡала [[Бөгөлмә-Бәләбәй юғарылыҡтаҡалҡыулығы|Бөгөлмә-Бәләбәй ҡалҡыулығында]], Большой[[Оло КинельКинәле]] йылғаһы ярында ятаурынлашҡан.
[[Һамар]]ҙан  — 180, [[Ырымбур]]ҙан  — 360, [[Мәскәү]]ҙән  — 1200  км. алыҫлыҡта.
 
== Этимологияһы ==
== Тарих ==
ИсемИсеме [[төрки теленәнтелдәр|төрки телдән]] килә: ''боға''<ref>боға—племенной бык. ''Прим.'' күл боғаһы  — большая выпь. Башкирско-русский словарь (под редакцией З.  Г.  Ураксина, 1996)</ref> (буға)<ref>Буға  — Бык, корова. Боға, буға һүҙҙәре боронғо төрки ҡомартҡаларҙағыҡомартҡыларҙағы үгеҙ мәғәнәһендәге воуа~вUуа һүҙенә барып тоташа.  — Слова боға, буға восходят к слову воуа/вUуа в значении `бык`, встречающемуся в древнетюркских памятниках. Мифологический словарь башкирского языка (Ф.  Г.  Хисамитдинова, 2010)</ref>  — үгеҙ, телец; арслан  — арыҫлан.
 
Топонимдың килеп сығышын һәм урыҫ телендә әйтелеше тураһында Ырымбур топонимдар белгесе Б. А. Моисеев "Местные названия Оренбургской области. Историкотопонимические очерки" тигән китабында ошондай фекер әйтә:
{{Цитата|Многие краеведы и исследователи полагают, что слово Бугуруслан по происхождению сложное, образовалось из двух тюркских корней. Первая часть бугу- или богу-, вторая часть — -араслан или -арслан. Поэтому первоначально произносилось Богуараслан, затем после фонетических изменений установилось современное произношение Бугуруслан. В разных источниках по истории Бугуруслана встречаются и такие варианты названия, как
Богорослан, Богоруслан, Богуруслан. Вторая часть названия переводится всеми одинаково — «лев». Слово широко употреблялось в прошлом в
качестве имени собственного у многих народов: у татар, башкир, казахов, калмыков, ногайцев и даже у древних печенегов. Вот некоторые примеры: султан Араслан, Джан Араслан, Арасланбай, Арасланбек. <ref>Моисеев, Б. А. Местные названия Оренбургской области. Историкотопонимические очерки / Мин-во образования и науки РФ, ФГБОУ ВПО «Оренбург. гос. пед.ун-т». — Оренбург : Изд-во ОГПУ, 2013. — 380 с. ISBN 978-5-85859-528-1</ref>}}.
 
Йәғни, ул да атаманың "буға" һәм "арыҫлан" һүҙҙәренән килеп сыҡҡанын дөрөҫләй.
 
== Тарихы ==
[[Файл:Orenburg oblast Buguruslan Mosque.jpg|300px|right|Боғорослан мәсете|thumb]]
[[Файл:Postkarte Buguruslan.jpg|center|thumb|300px| Буғарыҫлан XX быуат башында]]
[[Файл:Buguruslan COA (Samara Governorate) (1782).png|right|thumb|100px|Герб (1782)]]
Ҡала 1748 йылда Боғорослан биҫтәһе булараҡ нигеҙ һалына<ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Бугуруслан}}</ref>.
Исем төрки теленән килә: ''боға''<ref>боға—племенной бык. ''Прим.'' күл боғаһы — большая выпь. Башкирско-русский словарь (под редакцией З. Г. Ураксина, 1996)</ref> (буға)<ref>Буға — Бык, корова. Боға, буға һүҙҙәре боронғо төрки ҡомартҡаларҙағы үгеҙ мәғәнәһендәге воуа~вUуа һүҙенә барып тоташа. — Слова боға, буға восходят к слову воуа/вUуа в значении `бык`, встречающемуся в древнетюркских памятниках. Мифологический словарь башкирского языка (Ф. Г. Хисамитдинова, 2010)</ref> — үгеҙ, телец; арслан — арыҫлан.
 
Боғорослан 1781—1920 йылдарҙа [[Боғорослан өйәҙе]] үҙәге.
 
Юл 52 ⟶ 60:
Һабын ҡайнатыу һәм балауыҙ һығыу заводтары эшләгән. Йыл һайын йәрминкәләр үткәрелгән. Покров ҡатын-ҡыҙҙар монастыры, 2 сиркәү, дини, 2 класлы ҡала һәм 2 мәхәллә училищелары, ҡыҙ балалар прогимназияһы, 2 дауахана булған. 1935—1941 йылдарҙа ҡалала [[Желтый татар-башҡорт педагогия училищеһы|татар-башҡорт педагогия техникумы (училищеһы)]] эшләгән.
 
== КлиматКлиматы ==
{|
|{{Климат города
Юл 99 ⟶ 107:
|}
 
==== Сотовая связь Элемтә====
* [[Вымпел-Коммуникации|Билайн]],
* [[МегаФон]],
Юл 115 ⟶ 123:
* [http://kraeved.opck.org/towns/buguruslanskii_raion/buguruslan.php История основания города Бугуруслана] на сайте «История Оренбуржья»
* [http://heraldicum.ru/russia/subjects/towns/bugurus.htm Герб Бугуруслана] на сайте «Heraldicum»
* [http://vbuguruslane.com/ В Бугуруслане  — городской портал]
* [http://www.museum.ru/M1085 Бугурусланский историко-краеведческий музей]
 
Юл 122 ⟶ 130:
[[Категория:Ырымбур өлкәһе ҡалалары]]
[[Категория:Ырымбур өлкәһе район үҙәктәре]]
[[Категория:Тарихи Башҡортостан ерҙәре топонимикаһы]]