Википедия

Ер аҫты һыуҙары: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
Киләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
"Подземные воды" битен тәржемә итеп төҙөлгән
 
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{Ук}}
 
'''Ер аҫты һыуҙары''' — [[ер ҡабығыныңҡабығы]]ның [[Тау тоҡомо|тау тоҡомдары]] аҫтында шыйыҡ, ҡаты һәм газ рәүешендә булған [[һыу]]
 
<ref>{{Из БСЭ|заглавие=Подземные воды|издание=3-е}}</ref>.
6 юл:
== Классификацияһы ==
Ер аҫты һыу ятҡылыҡтары бер нисә төргә бүленә:
 
* тупраҡ өлөшөндәге;
* грунттағы;
* грунт;
* ҡатлапҡатлам-ара;
* артезиан;
* минераль.
 
'''Тупраҡ өлөшө''' өлөшө һыуҙары тупраҡ араһын тултыра; улар ауырлыҡ көсө йоғонтоһонда ағаағып йөрөй йә иһә молекуляр көстәр менән бәйле тупланып ята.
 
 
'''[[:ru:Грунтовая_вода|Грунто́вые воды]]'''беренсе һыуғором ҡатламында барлыҡҡа килә. Ер аҫтында һай ҡатламда ятыу сәбәпле, грунт һыуҙары кимәле йыл миҙгелдәренә, һауа торошона бәйле: улар йә таша, йә һайыға. Һалҡын ҡыш көндәрендә грунт һыуҙары туңырға мөмкин. Был һыу бик ныҡ бысраныусан.▼
 
 
'''Ҡатлам-ара һыуҙар''' — һыулы горизонттарҙан нижележащий, тотҡондарҙы ике ҡатлам араһында сыҙамлы. Грунт айырмалы рәүештә, ваҡытында һыу кимәле даими үҙгәреп һәм межпластовой ашыу кәмерәк. Межпластовой ашыу таҙа һыу, грунт тип. Һыу тултырыу тулыһынса ҡушылды һәм баҫым аҫтында баҫымы межпластовой горизонтының һыулы. Напор булмаһа һыу бөтә, төҙөү ҡатлам булып ята вогнутый тектоник структура.
 
ике һыу үткәрмәгән ҡатламда араһында ятҡан һыуғором горизонттар. Грунттыҡыларҙан айырмалы булараҡ, ҡатламдар араһындағы һыу кимәле тотороҡлораҡ. Ҡатлам-ара һыуҙар грунт һыуҙарына ҡарағанда таҙараҡ.▼
 
 
 
*
 
▲'''[[:ru:Грунтовая_вода|Грунто́выеГрунт водыһыуҙары]]'''беренсе һыуғором ҡатламында барлыҡҡа килә. Ер аҫтында һай ҡатламда ятыу сәбәпле, грунт һыуҙары кимәле йыл миҙгелдәренә, һауа торошона бәйле: улар йә таша, йә һайыға. Һалҡын ҡыш көндәрендә грунт һыуҙары туңырға мөмкин. Был һыу бик ныҡ бысраныусан.
== Ер аҫты һыуҙары запасы ==
Ер аҫты һыуҙары — [[Ер|Ерҙең]] һыу ресурстары өлөшө [[Ер|,]] ; ер аҫты һыуҙары запасы 60 млн км³. ҡарала Ер аҫты һыуҙары файҙалы ҡаҙылмалар тип һанала.
 
▲'''Ҡатлам-ара һыуҙар''' — ике һыу үткәрмәгән ҡатламдаҡатлам араһында ятҡан һыуғором горизонттар. Грунттыҡыларҙан айырмалы булараҡ, ҡатламдар араһындағы һыу кимәле тотороҡлораҡ. Ҡатлам-ара һыуҙар грунт һыуҙарына ҡарағанда таҙараҡ.
== Ер аҫты һыуҙарын эҙләү ысулдары ==▼
 
▲== Ер аҫты һыуҙарын эҙләү ысулдарыфайҙаланыу ==
* геоморфологический урыны баһалап,
Бер генә һыу алыу яйланмаһы ла һыу күләмен алдан уҡ иҫәпләмәйсә төҙөлә һәм файҙаланыуға тапшырыла алмай. Һыу алыу ҡоролмаһының тибы, уны урынлаштырыу варианттары, эш режимы һәм һыу менән тәьмин итеү өсөн грунт һыуҙарын ҡулланыу менән бәйле башҡа мәсьәләләрҙе һыу күләмен иҫәпләү нигеҙендә хәл итәләр. Грунт һыуҙары ятмалары дөйөм алғанда «запас» төшөнсәһенә индерелә. Был төшөнсә үҙ эсенә грунт һыуының барлыҡҡа килеү һәм туҡланыу шарттарын комплекслы билдәләүҙән тыш, тоҡомдарҙың фильтрацион үҙенсәлектәре, бөтә һыу күтәреүсе горизонттарҙы һ. б. үҙ эсенә ала. Запас күләмен билдәләүҙе грунт һыуҙары ятмаһын гидростатик өйрәнеү нигеҙендә ғәмәлгә ашыралар<ref>[https://studref.com/307427/geografiya/kolichestvo_ohrana_podzemnyh КОЛИЧЕСТВО И ОХРАНА ПОДЗЕМНЫХ ВОД]</ref>.
* [[Геотермия|геол.]] тикшеренеүҙәр,
* радонометрия,
* скважиналар быраулау һәм кристаллохимияһы,
* өйрәнеү керн, ҡаҙып алыу скважиналары, лаборатор шарттарҙа ҡалды,
* тәжрибәле скважина һурып,
* ер өҫтө һәм кристаллохимияһы геоэкология (сейсморазведка һәм гидрометеорология) һәм скважиналар каротаж
 
== Шулай уҡ ҡарағыҙ ==
 
** [[:ru:Артезианские_воды|Артезианские воды]]
** [[:ru:Водоносный_горизонт|Водоносный горизонт]]
** [[:ru:Водозаборные_сооружения|Водозаборные сооружения]]
** [[:ru:Грунтовая_вода|Грунтовая вода]]
 
== Иҫкәрмәләр ==
Юл 54 ⟶ 35:
 
* {{БРЭ|статья=Подземные воды|ссылка=|id=3149670|автор=А. А. Коноплянцев, Р. С. Штенгелов|том=26|страницы=547|ref=}}
** Ланге O. K. Подземные воды СССР, ч. 1-2, М., 1959—1963;
** Гидрогеология СССР. — М., 1971;
** ''Савцова Т. М.'' Общее землеведение, М., 2005.
** {{ВТ-ЭСБЕ|Почвенные воды}}
*
 
БРЭ-лағы мәҡәләләр:
Брэ була:
 
** ''Коноплянцев A. A., Cе­ме­нов C. M.'' Изу­че­ние, про­гноз и кар­ти­ро­ва­ние ре­жи­ма под­зем­ных вод. M., 1979.
** Клас­си­фикация экс­плуа­та­ци­он­ных за­па­сов и про­гноз­ных ре­сур­сов под­зем­ных вод. M., 1983.
** ''Гольд­берг В. М., Газ­да С.'' Гид­ро­гео­ло­ги­че­ские ос­но­вы ох­ра­ны под­зем­ных вод от за­гряз­не­ния. М., 1984.
** ''Бочевер Ф. М., Лапшин Н. Н., Орадовская А. Е.'' Защита под­зем­ных вод от за­гряз­не­ния. - М., Недра, 1979. - 254 c.
 
== Һылтанмалар ==
 
** [http://www.buildcalc.ru/Learning/BasesAndFoundations/Open.aspx?id=Chapter2&part=5 Учёт влияния грунтовых вод при проектировании фундаментов]
** [http://graf-ci.ru/dr3.html Дренаж болотистой почвы]
 
[[Категория:Ер аҫты һыуҙары]]
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Ер_аҫты_һыуҙары» битенән алынған