Көнсығыш Төркөстан милли-азатлыҡ хәрәкәте: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
18 юл:
* 1760 — Цинь империяһының бер билмәһенә әйләнеүе, Ҡашғарҙағы халыҡ ихтилалын баҫтырыу
* 1764—1765 — Рәхмәтулла етәкселегендәге Уч-Турфан ихтилалы—Уч-Турфан халҡын тулыһынса юҡ итәләр, Или йылғаһы буйындағы уңдырышлы ерҙәргә башҡа ерҙәрҙән уйғырҙарҙы күсерәләр.
* 1814  — Тилла ҡарый етәкселегендәге ихтилал
* 1816  — Зыяутдин етәкселегендәге ихтилал.
* 1818  — Жангирҙың (Самсак-ходжи улы) тәүге ихтилалы.
* 1826—1828  — Жангир-ходжихожа етәкселегендәге икенсе ихтилал, [[Ҡашғар]], Яркенд, Хотан, Янғиғиссарҙы азат итеү. Аҡсу, Учтурфан, Ҡарашар, Куча ҡалаһына табан хәрәкәт. Ихтилалдың баҫтырылыуы. Һатлыҡ йәндәр эшмәкәрлеге. Жангир-хожа [[Пекин]]да язалана.
<blockquote>
"Жангир ихтилалынан һуң азиаттарға бығаса еңелмәҫ булып күренгән ҡытайҙарҙың йомшаҡ яҡтары күренде. Ҡашғар патриоттарының рухы нығыны, уларҙа үҙ Ватандарының бойондороҡһоҙлоғон ҡайтарыуға яңы, көслө өмөт барлыҡҡа килде ". Чокан Чингис улы Вәлиханов.
</blockquote>
* 1830  — Жангир-Хожаның туғаны Йософ-ходжаның етәкселегендәге ихтилал. Уйғырҙар [[Ҡашғар]], Янғиғиссарҙы ала.
* 1847  — ете хожа ихтилалы, Ҡашғар, Янғиғиссарҙы баш күтәргәндәр ала.
* 1855—1856  — Вәлихан-Түрә ихтилалы. Ҡашғарҙы боласылар ала.
* 1864 — Ҡаратағлыҡтар етәксеһе Рәшиддин-хожа етәкселегендәге Кучар ихтилалы. Ҡашғар, Яркенд, Хотан ихтилалдары. Төнъяҡ райондар күтәрелеше, Или буйында, Чугучаҡтағы ихтилалдар. Цинь империяһы Көнсығыш Төркөстанда (Уйғырстан) бөтөрөлә. Рәшиддин-хожа Хан-хожа титулын ала. Өс дәүләт булдырыла: Йеттишар, Или солтанаты, Дунган әмирлеге.
* 1871 — Или крайын Рәсәй империяһына ҡушыу.