Нервы туҡымаһы: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Һәҙиә (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
Һәҙиә (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
1 юл:
[[Файл:Peripheral nerve, cross section.jpg|thumb|Нервы туҡымаһы]]
Нервы туҡымаһы баш һәм арҡа мейеләренең массаһын, нервы төйөндәрен төҙөй. Нервы күҙәнәктәренән китеүсе нервы сүстәре, организмдың төрлө өлөштәре араһында йылдам бәйләнеш тәьмин итеп, баш һәм арҡа мейеләренән бөтә ағзаларға һәм туҡымаларға тарала.
9 юл:
== Структураһы ==
[[File:Saltatory Conduction.gif|thumb|Миелин шәкәрәле аксондар ундай шәкәрәһе булмаған аксондарҙан нервы импульстарын шәберәк үткәрә ]]
Тора нервы туҡымаларындағы нейрондарға (''нейроцит''), төп функция үтәй, һәм нейроглия, микроокружение нейрон менән тәьмин итеү өсөн үҙенсәлекле. Шулай уҡ ул эпендима (ҡайһы бер ғалимдарыбыҙ, уны бер глия бүленә) һәм, ҡайһы бер сығанаҡтар буйынса, електәге күҙәнәктәр (өсөнсө желудочек дислокацияланған өлкәһендә мейегә, унан күсеп луковица обонятельный, әйләнеп торған тешле һәм извилина гиппокамп).
=== Нейрондар ===
Нейрондар —төп нервы күҙәнәктәре. Нервы системаһының структуралы-функциональ берәмектәре булып торалар. Күп һанлы үҫентеләре булған йондоҙ формалы күҙәнәктәр. Ҡыҫҡа, ныҡ тармаҡланған үҫентеләре — дендриттар (грекса дендрон — ағас) . Улар башҡа нейрондарҙан, рецептор күҙәнәктәрҙән йәки туранан-тура тышҡы ҡуҙғытҡыстарҙан сигналдарҙы ҡабул итәләр. Нейрондың оҙон, күбеһенсә аҙ тармаҡланыусан үҫентеһе лә була. Ул аксон (грекса аксис — үҫенте) тип атала. Аксон сигналдарҙы нейрон тәненән башҡа нервы күҙәнәктәренә һәм иннервациялаған (нервылар менән тәъмин ителгән) ағзаларға тапшыра.
Оҙон үҫентеләр йыш ҡына аҡ төҫтәге май һымаҡ матдәнән торған шекәрә (миелин тышса) менән көпләнгән була. Уларҙың үҙәк нервысистемаһындағы тупланмалары аҡ матдә барлыҡҡа килтерә. Нейрондарҙың ҡыҫҡа үҫентеләренең һәм тәндәренең ундай шекәрәһе юҡ. Уларҙың тупланмалары һоро матдәне барлыҡҡа килтерә.
Нейрондар формалары һәм функциялары буйынса айыры лалар. Нейрондарҙың берәүҙәре, һиҙгерҙәре, импульстарҙы һиҙеү ағзаларынан арҡа һәм баш мейеләренә тапшыра.
Һиҙгер нейрондарҙың тәндәре үҙәк нервы системаһы юлында нервы төйөндәрендә ята. Нервы төйөндәре — нервы күҙәнәктәре тәндәренең үҙәк нервы системаһынан ситтәге тупланмалары.
Нейрондарҙың икенселәре, хәрәкәт нейрондары, импульстарҙы арҡа һәм баш мейеләренән мускулдарға һәм эске агзаларга тапшыра, һиҙгер һәм хәрәкәт нейрондары араһындағы бәйләнеш арҡа һәм баш мейеләрендә өҫтәмә нейрондар тарафынан бойомга ашырыла. Уларҙың тәне һәм үҫентеләре мейенән ситкә сыҡмай
=== Нейроглия ===
| |||