Иоффе Абрам Фёдорович: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
5 юл:
1880 йылдың икенсе гильдия сауҙагәре Файвиш (Федор Васильевич) Иоффе (1852—1898) һәм өй хужабикәһе Вайнштейн Рашель Абрамовна ғаиләһендә тыуған . [[Йәһүдтәр|Йәһүд]]<ref>[http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=12723 Герой Социалистического Труда Иоффе Абрам Фёдорович :: Герои страны<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>. Урта белемде Полтава губернаһы Ромны ҡалаһындағы реаль училищеһында ала (1889—1897), тап шунда Степан Тимошенко менән дуҫтарса мөнәсәбәттәр булдыра һәм ғүмеренең аҙағынаса уның менән араларҙы өҙмәй.
 
1902 йылда Санкт-Петербург практик технология институты, 1905 йылда — [[Мюнхендың Людвиг-Максимилиан университеты|Германияла Мюнхен университетын]] тамамлай, Мюнхенда В. К. Рентгенетәкселеге аҫтында эшләй . һәм фән докторы дәрәжәһендиссертацияһын алаяҡлай.
 
1906 йылдан алып [[Бөйөк Пётр исемендәге Санкт-Петербург дәүләт политехник университеты|Политехник институтында]] эшләй, унда 1918 йылда инженерҙар-физиктарҙы әҙерләү өсөн Физик-механик факультетын ойоштора. 1911 йылда милләте йәһүд булмаған ҡыҙ менән никахҡа инеү өсөн лютеранлыҡ ҡабул итә<ref>{{ЭЕЭ|11830|Иоффе Абрам}}</ref>. 1913 йылда профессор ғилми исеме бирелә.
48 юл:
1941 йылдың көҙөндә, Ҡаҙанда эвакуацияла саҡта, СССР фәндәр академияһы физика-математика бүлегенең дөйөм йыйылышында оборона тематикаһы буйынса эшкә ҡушылыуға саҡыра һәм әлеге ярҙам конкрет булырға тейеш тип әйтә: «Мин, мәҫәлән, Ҡаҙан тирәләй нығытмалар төҙөүҙә етәкселек итеү буйынса файҙа килтерә алам тигән һығымтаға килдем»<ref>''Никольский С. М.'' Мой век. — Фазис, 2005. — 320 с. — ISBN 5-7036-0099-5.</ref>.
 
1944 йылда А. Ф. Иоффе Мәскәү дәүләт университетының физика факультеты яҙмышында хәл иткес роль уйнай. Уның исеменән [[Молотов Вячеслав Михайлович|В.  М.  Молотовҡа]] ''дүрт академик хаты'' яҙыла һәм нәҡ ошо хат ''«академия»'' һәм ''«университет»'' физика араһындағы ҡапма-ҡаршылыҡты юҡҡа сығарыуға булышлыҡ итә<ref name="Esakov"><span class="citation">''[[Есаков, Владимир Дмитриевич|Есаков В. Д.]]'' [http://vivovoco.astronet.ru/VV/JOURNAL/NATURE/10_03/ATOM.HTM#12 Эпизоды из истории атомного проекта] // [[Природа (журнал)|Природа]] : журнал. — <abbr title="Москва">М.</abbr>: [[РАН]], 2003. — <span class="nowrap">Вып. 10</span>. — <span class="nowrap">С. 55—56</span>. — [[Международный стандартный серийный номер|ISSN]] [//www.worldcat.org/search?fq=x0:jrnl&q=n2:0032-874X 0032-874X].</span></ref>.
 
1945 йылда ул Махсус комитеттың Техник советы составына индерелә, үҙенең институтының фәнни-тикшеренеү эштәрен планлаштыра (был эштә уға Л. А. Арцимович ярҙам итә), шулай уҡ институт ихтыяждары өсөн 130-сы һанлы Наркомэлектропром заводы майҙандарын тапшырырға ниәтләй<ref name="9cc" />.
 
Юл 57 ⟶ 56:
[[Файл:Yoffe_Seminar_1915.jpg|мини|300x300пкс|А. Ф. Иоффеның [[Бөйөк Пётр исемендәге Санкт-Петербург дәүләт политехник университеты|Политехник институтындағы]] семинары. 1915 йыл. Ултыралар (һулдан уңға): Я И. Френкель, Н. Н. Семенов, А П. Ющенко, А Ф. Иоффе, Я Р. Шмидт, И. К. Бобр, К. Ф. Неструх. Торалар: П. Л. Капица, П. И. Лукирский, М.. В. Миловидов-Кирпичев, Я Г. Дорфман.]]
 
Уникаль физика мәктәбен булдырыу А. Ф. Иоффеның иң ҙур ҡаҙанышы булып тора, сөнки совет физикаһын донъя кимәленә сығарырға мөмкинлек бирә<ref name="Community of physicists part I"><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343"><span data-wikidata-qualifier-id="P248">Предыстория</span> &#x2F;&#x2F; Научное сообщество физиков СССР. 1950—1960-е годы. Документы, воспоминания, исследования &#x2F; Составители и редакторы [[Визгин, Владимир Павлович|В. П. Визгин]] и [[Кессених, Александр Владимирович|А. В. Кессених]]. — <abbr title="Санкт-Петербург">СПб.</abbr>: издательство [[Русская христианская гуманитарная академия|РХГА]], [[2005]]. — Т. I. — С. 21. — 720 с.</span></ref>. 1916 йылда үткәрелгән физика буйынса семинар башланғансеминары — эштең тәүге этабы була. Семинарҙа ҡатнашыуға Политехник институтынан һәм [[Санкт-Петербург дәүләт университеты|Петербург университетынан]] йәш ғалимдар йәлеп ителә, тиҙҙән улар Физика-техник институтын ойоштороуҙа иң яҡын арҡаҙаштары булып китә. Иоффе башланғысы менән 1929 йылдан башлап төрлө сәнәғәт үҙәктәрендә ([[Харьков]], [[Днепр (ҡала)|Днепропетровск]], [[Екатеринбург|Свердловск]] һәм [[Томск|Томскиҙа]]) физика-техник институттары асыла.
 
А. Ф. Иоффе етәкселегендә буласаҡ Нобель премияһы лауреаттары П, Л. Капица, Н. Н. Семенов, Л. Д. Ландау үҙенең фәнни эшмәкәрлеген башлайҙар; [[Александров Анатолий Петрович|А. П. Александров]], А И. Алиханов, Л. А. Арцимович, М. П. Бронштейн, Я Г. Дорфман, Я. Б. Зельдович, И. К. Кикоин, Б П. Константинов, [[Курчатов Игорь Васильевич|И. В. Курчатов]], И. Е. Тамм (шулай уҡ буласаҡ Нобель премияһы лауреаты), Я. И. Френкель, [[Харитон Юлий Борисович|Ю]] [[Харитон Юлий Борисович|Б Харитон]] һәм башҡа бик күп күренекле ғалимдар эшләй.
Юл 91 ⟶ 90:
 
Шулай уҡ төрлө йылдарҙа Ленинград рәссамдары һәм скульпторҙары башҡарған А. Иоффеның һынлы сәнғәт, скульптура һәм график портреттары бар<ref>''[[Изобразительное искусство Ленинграда (выставка, 1976)|Изобразительное искусство Ленинграда. Каталог выставки.]]'' — Л: Художник РСФСР, 1976. — с.106.</ref> (1970).
 
== Иҫкәрмәләр ==
{{Иҫкәрмәләр|2|refs=<ref name="2352cc">{{Источник в Викитеке