Википедия

Гималай тауҙары: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
ә Ryanag Һималай тауҙары битенең исемен йүнәлтеү өҫтөнән үҙгәртте. Яңы исеме: Гималай тауҙары: башҡорт телендә география китабы буйынса
21 юл:
'''Гимала́й тауҙары''' ({{lang-sa|हिमालयः}}, {{IAST|himālayaḥ}} « ҡарҙар торлағы», {{lang-hi|हिमालय}}, {{lang-ne|हिमालय}}, {{lang-zh|喜馬拉雅山脈}}, {{lang-ur|ہمالیہ}}, {{lang-en|Himalayas}}) — [[Ер (планета)|Ерҙең]] иң бейек тау системаһы. Гималай тауҙары Тибет таулығы (төньяҡта) һәм Һинд-Ганг тигеҙлеге (көньяҡта)араһында урынлашҡан<ref name="БСЭ">{{БСЭ3|заглавие=Гималаи}}</ref>. [[Үҙәк Азия]] тау сүллектәре менән Көньяҡ Азия тропиктары араһында климат һәм тәбиғәт сиктәре бик ныҡ айырылып тора.
 
Гималай тауҙары [[Һиндостан]], Непал, [[Ҡытай]] (Тибет), [[Пакистан]], Бутан территорияларындабиләмәләрендә урынлашҡан.
 
Гималай тауҙары алды Бангладештың иң төньяғына тиклем һуҙыла<ref>{{cite web|url=http://peakbagger.com/range.aspx?rid=48|title=Himalaya|accessdate=2015-04-17}}</ref>.
 
== География ==
 
Үҙәк Азия менән Көньяҡ Азия араһындағы тауҙар оҙонлоғо-оҙонлоғо— 2900 км һәм киңлеге -— 350 км . Майҙаны-Майҙаны— яҡынса 650 мең км²<ref name="БСЭ"/>. Тау һырттарының уртаса бейеклеге- бейеклеге— 6 км , .

Гималай тауҙарының иң бейеге-бейеге— [[Джомолунгма]](Эверест), ул шулай уҡ, Ерҙең иң бейек тауы булып һанала( 8848 м)<ref name="Everest not as tall as thought">[http://www.abc.net.au/science/news/enviro/EnviroRepublish_1478658.htm Everest not as tall as thought]{{ref-en}}</ref> . Бында 10 иң бейек тау урынлашҡан. , уларҙыңУларҙың һәр береһенең бейеклеге диңгеҙ кимәленән 8000 м ашыу.

Гималай тауҙарынан төньяҡ-көнбайышта икенсе иң бейек тауҙар системаһы — Каракорум һуҙылып китә.
 
'''Гималай тауҙары''' Һинд-Ганг тигеҙлеге буйлатып, 3 баҫҡыс хасил итеп, ҡалҡып тора,: улар Сивалик (Гималай алды),; Кесе Гималай ( Пир-Панджал һырты, Дхаоладхар һәм башҡа) һәм; улар араһында -— буй-буй уйпатлыҡтар ( Катманду үҙәне, Кашмир үҙәне һәм башҡа ) аша Оло Гималай тауҙары( Ассам, Непал, Кумаон һәм Пенджаб Гималайы)<ref name="ГЭ">{{cite web|url=http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_geo/82/ГИМАЛАИ|title=Гималаи|publisher=Географическая энциклопедия|accessdate=2012-09-13|archiveurl=https://www.webcitation.org/6BSbHDul8|archivedate=2012-10-16}}</ref>.▼
 
Диңгеҙ кимәленән иң бейек булған Оло Гималай тауҙары – 8 км , иң тәбәшәк артылыштар 4 км бейеклектә. Оло Гималай тауҙарына Альп тауҙары төрөндәге һырттар , ныҡ бейек тауҙар , ҡалын боҙ ҡатламдары (майҙаны 33 мең км² артыҡ) хас<ref name="ГЭ" />.
▲Гималай тауҙары Һинд-Ганг тигеҙлеге буйлатып, 3 баҫҡыс хасил итеп, ҡалҡып тора, улар Сивалик (Гималай алды), Кесе Гималай ( Пир-Панджал һырты, Дхаоладхар һәм башҡа) һәм улар араһында - буй-буй уйпатлыҡтар ( Катманду үҙәне, Кашмир үҙәне һәм башҡа ) аша Оло Гималай тауҙары( Ассам, Непал, Кумаон һәм Пенджаб Гималайы)<ref name="ГЭ">{{cite web|url=http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_geo/82/ГИМАЛАИ|title=Гималаи|publisher=Географическая энциклопедия|accessdate=2012-09-13|archiveurl=https://www.webcitation.org/6BSbHDul8|archivedate=2012-10-16}}</ref>.
 
Диңеҙ кимәленән 8 км бейек булған Оло Гималай тауҙары, иң тәбәшәк артылыштар 4 км бейеклектә. Оло Гималай тауҙарына Альп тауҙары төрөндәге һырттар , ныҡ бейек тауҙар , ҡалын боҙ ҡатламдары (майҙаны 33 мең км² артыҡ) хас<ref name="ГЭ"/>. Көнсығыштан был һыртты Брахмапутра үҙәне сикләй, көнбайыштан — Һинд йылғаһы (был ҡеүәтле дарьялар өс яҡлап тау системаһын уратып аға ). Төньяҡ- көнбайыш яҡта иң һуңғы Гималай һырты-һырты— Нанга-Парбат (8126 м), көнсығышта — Намджагбарва (7782 м).
 
Кесе Гималай тауҙарының бейеклеге- диңгеҙ кимәленән – 2,4 км , тикә көнбайыш яғында —– 4 км юғарыраҡ .
 
Иң тәбәшәк Сивалик һырты бөтә тау һырттары теҙмәһе буйлап, Брахмапутранан Һинд йылғаһына тиклем һуҙылған, уның бейеклеге бер ерҙә лә 2 км-ҙан артмай.
 
Гималай тауҙарында Көньяҡ Азияның иң ҙур йылғалары — [[Һинд]], [[Ганг]], Брахмапутра башлана.
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Гималай_тауҙары» битенән алынған