Хәҡиҡәт: өлгөләр араһындағы айырма

[[Философия]]ла хәҡиҡәт проблемаһы боронғо осорҙарҙан башлап уҡ ғалимдарҙың иғтибары үҙәгендә булып килә һәм был проблема тирәһендә бәхәстәр өҙөлмәй, улар әле лә дауам итә. Боронғо грек филосоияһыфилософияһы вәкилдәре ([[Демокрит]], [[Аристотель]], [[Эпикур]]) хәҡиҡәтте [[ысынбарлыҡ]]тың үҙенә тура килгән белем тип ҡарағандар. Шул уҡ замандың идеалистары ([[Платон]], [[Августин]]) хәҡиҡәтте идеаль объекттарҙың мәңге үҙгәрмәүсән сифаттары тигәндәртип иҫәпләгәндәр. Яңы заман философтары (Бэкон, Спиноза), һуңыраҡ XVIII быуат француз ғалимдәре (Дид-ро, Гельвеций) хәҡиҡәтте аңлатыуҙа материалистик позицияны яҡлап сығалар. Кант, үҙенең төп фәлсәфифәлсәфәүи ҡараштарына тоғро булараҡ, хәҡиҡәтте априорлык теорияһына бәйләп эш итә. Һуңыраҡ йәшәгән немец классик филосоияһыфилософияһы вәкилдәре, бигрәк тә [[Гегель]] хәҡиҡәтте диалектик процесс тигән нөктәнән сығып ҡарай. XIX-XX быуат субъектив идеализм тарафтарҙары хәҡиҡәтте субъекттың һиҙеү, фекерләү сифаттарына бойһондороп аңлатырга тырышалар. Диалектик материализм вәкилдәре өсөн хәҡиҡәт — объектив ысынбарлыҡтың сағылышы.

«Субъектив хәҡиҡәт» тигән термин фәҡәт билдәле бер мәғәнәлә генә ҡабул ителергә мөмкин. Мәҫәлән, һәр предмет, шулай ук күренеш бер үк ваҡытта төрлө функцияларға эйә булып йәшәргә мөмкин. Әйтәйек, сәнғәт. Уның аҫылыасылы — бер, ул да ысынбарлыҡныңысынбарлыҡтың эмоциональ-образлы сағылышы булыу. Ә функцияһы — бер нисә. [[Сәнғәт]] ул — кешеләргә эстетик ләззәт биреүсе күренеш тә, кешеләрҙе тәрбийәләүтәрбиәләү сараһы ла, уларҙың үҙ-ара аралашу ысулы ла... Сәнғәттең бурыстарын күреүҙә һәр индивид уны үҙенең субъектив ҡарашынан сығып бәйәлебилдәләй ала. Берәү өсөн ул, беренсе сиратта, эстетик ләззәт биреүсе күренеш, икенсе берәү өсөн — тәрбийәләүтәрбиәләү сараһы, өсөнсө, дүртеседүртенсе һәм тағын кемдәрҙер өсөн — тағы ниндәйҙер «саралар». КүренәКүренеүенсә, һәр осракта ла хәҡиҡәт юҡ түгел, ул — бар. Ләкин ул — субъектив хәҡиҡәт.