Кваме Нкрума: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
күренеште төҙәтеү
41 юл:
}}
 
'''Фрэнсис Нвиа Кофи Ква́ме Нкру́ма''', ({{lang-en|Francis Nwia Kofie Kwame Nkrumah}}; [[21 сентябрь]] [[1909]], Нкрофул ауылы, хәҙерге [[Ганайыл]]лағы Алтын Ярҙың көньяҡ-көнбайышы, — [[27 апрель]] [[1972]], [[Бухарест]], [[Румынияйыл]]) — [[Гана|гана]] философы, социологысоциолог һәм сәйәсмәнесәйәсмән; ирекле Гананың беренсе премьер-министры (1957—1960) һәм тәүге президенты (1960—1966). [[Фельдмаршал]] (1965).
 
== Биографияһы ==
[[Файл:The National Archives UK - CO 1069-34-131-2-001.jpg|thumb|220px|Типик көнбайыш африка ауылы, Гананың көнбайыш өлөшө,ХХ быуатттың тәүге яртыһы. Йорттар балсыҡтан, ситәндән һәм бамбку ҡоймаларҙән төҙөлгән]]
Кваме Нкрума 1909 йылдың 21 сентябрендә хәҙерге [[Гана]]лағы Алтын Ярҙың көньяҡ-көнбайышында урынлашҡан Нкрофул ауылында тыуған. Акан канундары буйынса аҙна: әм көндәр буйынса уға шәмбе көн тыуғанға Кваме (шәмбе) исем бирелә. Этник сығышы буйынса ул — [[нзима (народ)|нзима]], атаһы ла әсәһе лә ошо ырыу вәкиле. Тик айырым кландарҙан, әсәһе анона, атаһы — азона кланынан. Нзимадарҙа нәҫеллек әсәй яғынан алып барыла, шуға ла ул әсәһе кланына ҡарай. Шуның өсөн дә ул ике ҡәбилә башлығы тәхетенә дәғүә итә — нсаэум и дадьессо. Тыуған саҡта ул [[Рим католик сиркәүе]] йолаһы буйынса суҡындырыла. Ул ювилер һөнәосеһе ғаиләһендә тыуа. Атаһы ҡиммәтле мәғдәндәрҙе биҙә-һырлау менән шөғөлләнә. Әсәһенең берҙән-бер улы була. Шулай ҙа атаһының (күп ҡатынлылыҡ йолаһы буйынса) балалары күп була. Ғаилә ун дүрт кешенән тора. Улар әсәһе менән өс йәшенә хәтле Нкрофулдә йәшәйҙәр, аҙаҡ аталары эшләгән ергә күсенәләр. Аталары {{нп3|Халф-Асини|||Half Assini}}{{sfn|Нкрума, Кваме|1961|с=9—19, 31.}} эшләй.
 
=== Тыуған илдәилендә уҡыууҡыуы ===
[[Файл:ACHIMOTA.jpg|thumb|220px| Ачимотта Уэльс короле колледжы]]
 
53 юл:
 
Һигеҙ йыл уҡығандан һуң уҡытыусы булып ҡала. 1926 йылда уға Аккра педагогика колледжы ректоры иғтибар итә. Был уның тормошонда боролош була, ул илдең сәйәси һәм мәҙәни үҙәге булған ҙур ҡалаға килә. Ошо ук йылда уның атаһы үлә һәм ҙур ғаилә тарҡала{{sfn|Мазов С. В.|2010|с=62—63.}}{{sfn|Нкрума, Кваме|1961|с=20—21.}}.
 
1972 йылдың 27 апрелендә [[Румыния]]ның баш ҡалаһы [[Бухарест]]а вафат була.
 
== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}
 
== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
== Премиялары һәм маҡтаулы исемдәре ==
* «Халыҡтар араһында дуҫлыҡты нығытунығытыу өсөн» халыҡ-ара Ленин премияһы (1962)
* Ҡайһы бер университеттарҙың маҡтаулы докторҙары: [[Мәскәү дәүләт университеты|Мәскәү]], [[Ҡаһирә университеты|Ҡаһирә]], [[Краков университеты|Краков]] һ. б.