Организм: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Һәҙиә (фекер алышыу | өлөш) |
Һәҙиә (фекер алышыу | өлөш) |
||
59 юл:
== Макромолекулалар ==
Организмды барлыҡҡа килтереүсе берләшмәләрҙе макромолекулаларға һәм, бәләкәсерәк молекуларарға бүлеп була. Макромолекуланың дүрт төрө бар: [[нуклеин кислоталары]], [[аҡһымдар]], [[углеводтар]] һәм [[липидтар]] (майҙар).
[[Нуклеин
Дүрт тип нуклеотидтың (аденин, цитозин, гуанин һәм тимин) билдәле эҙмә-әҙлелеге организмдың үҙенсәлектәре тураһында мәғлүмәт йөрөтә (генетик код).
69 юл:
Шулай итеп, генда ДНК эҙмә-эҙлелеге аҡһым кодын һаҡлай, ә аҡһымдар үҙҙәре аминокислота ҡалдыҡтарынан тора.
[[Аҡһымдар]] организмда үҙенсәлекле бер функция үтәйҙәр.
Аҡһымдар функциялары буйынса түбәндәге эштәрҙе башҡаралар:
#'''Ферменттар, йәғни катализаторҙар'''. Организмдағы барған матдәләр алмашыныу реакцияларын [[ферменттар]] менән катализлау.Күҙәнәктәге һәр химик реакция тип әйтерлек үҙенә генә хас фермент менән катализлана. Күҙәнәктә барған төрлө реакцияларҙың һаны бер нисә меңгә етә. Шуға ярашлы күҙәнәктә лә бер нисә мең төрлө фермент барлығы билдәле.
#'''Структур аҡһымдар (төҙөлөш)''', тубулин, йәки коллаген кеүек. Күҙәнәк мембранаһы һәм күҙәнәк органоидтары аҡһымдарҙан тора. Юғары төҙөлөшлө хайуандарҙа ҡан тамырҙары стенкалары, тарамыштар, кимерсәктәр һәм башҡа структуралар нигеҙҙә, аҡһымдарҙан тора.
#'''Регулирлау функцияһы'''(организм функцияларын регулирлаусы аҡһым тәбиғәтле гормондар аша)
78 юл:
#'''Аҡһымдарҙың һаҡлау функцияһы'''. Сит аҡһымдарҙың һәм күҙәнәктәрҙең организмға килеп эләгеүе була, шунда уҡ был ят күҙәнәктәрҙе үҙенә бәйләүсе һәм зарарһыҙландырыусы айырым аҡһымдар эшләнеп сыға башлай (улар үҙҙәре эсенә иммун системаһындағы антителарҙы ала).
[[Липидтар]] барлыҡ [[күҙәнәк]]тәрҙең дә состав өлөшөнә инәләр.
Биологик мембраналарҙың төп компоненты булараҡ, липидтар күҙәнәктәрҙең мөхит менән матдәләр алмашыуында ҙур роль уйнайҙар. Мембрана ферменттарының әүҙемлеген көйләүҙә ҡатнашалар. Нервы импульсын тапшырыуҙа, мускулдар ҡыҫҡарыуҙа, күҙәнәк-ара контакт булдырыуҙа, иммун процесстарында мөһим урын алып торалар.
[[Липидтар]] күҙәнәктең, [[организм]]дың энергетик резервы. [[Һыу]] үткәрмәҫ һәм йылы изоляциялаусы япма барлыҡҡа килтерәләр. [[Ағза (биология)|Ағза]]ларҙы механик тәьҫирҙәрҙән һаҡлайҙар.
== Структура ==
| |||