Рәсәй Федераль именлек хеҙмәте: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
→‎Һылтанмалар: стилде төҙәтеү, орфография, аныҡлаштырыу
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
яңы мәғлүмәт
37 юл:
}}
[[Файл:Lubyanka Building.jpg|thumb|330px|[[Мәскәү]]ҙең Лубянка майҙанында<br /> Рәсәй Федераль имәнлек хеҙмәте урынлашҡан бина]]
'''Рәсәй ФедерацияһыФедерацияһының Федераль именлек хеҙмәте''' ({{lang-ru|Федеральная служба безопасности Российской Федерации}}) — Рәсәй башҡарма федераль власының туранан-тура [[Рәсәй Президенты]]на буйһонған дәүләт органы. Рәсәйҙең дәүләт именлеген тәьмин итеүсе махсус хеҙмәт.
 
Дәүләт именлеге органдары эшмәкәрлеге ғәмәлдәге дәүләт (конституцион) ҡоролошҡа ҡаршы енәйәттәргә юл ҡуймауға һәм эшләнгәндәрен асыуға, дәүләттең тышҡы һәм эске именлеген тәьмин итеүгә йүнәлтелгән.
 
Юл 51 ⟶ 52:
# Рәсәй Федерацияһы именлеге, уның иҡтисады, фәнни техник һәм оборона потенциалын күтәреү мәнфәғәттәрендә үткәрелеүсе сараларҙы тормошҡа ашырыуҙа дәүләт власы органдарына булышлыҡ итеү һ.б.
 
== Рәсәй Федераль именлек хеҙмәтенең Башҡортостан Республикаһы буйынса Идаралығыидаралығы ==
'''Рәсәй Федераль именлек хеҙмәтенең Башҡортостан Республикаһы буйынса Идаралығы'''идаралығы ({{lang-ru|Управление ФСБ России по Республике Башкортостан}}) — [[Рәсәй Федерацияһы федеральФедераль именлек хеҙмәте]]неңхеҙмәтенең территориаль органы. Дәүләт именлеге органдары дәүләттең хоҡуҡ һаҡлау системаһының өлөшө булып тора.
 
2011 йылдан алып Федераль именлек хеҙмәте һәм башҡа федераль органдарҙың территориаль идаралыҡтары вәкилдәре [[Башҡортостандың контроль-иҫәп палатаһы]] Коллегияһы составына индерелә ала. Был турала закон проектын [[Башҡортостан Республикаһының Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай|Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] депутаттары 2011 йылда Бюджет, һалым, финанстар һәм милек мәсьәләләре буйынса комитет ултырышында хуплап сыҡты.
 
=== Башҡортостан дәүләт именлеге органдарының тарихы ===
Башҡортостанда тарихтары 1918 йылдың 17 мартынан башлана: был көндә [[ВЧК]] (Всероссийская Чрезвычайная комиссия) составында Өфө губернияһыныңгубернаһының Ғәҙәттән тыш комиссияһы (Уфимская губЧК) ойошторолған.
 
Уның рәйесе итеп [[Петр Зенцов]] тәғәйенләнә.
Юл 63 ⟶ 64:
1919 йылда Башҡорт автономиялы республикаһы төҙөлгәс, ул саҡтағы [[Бәләкәй Башҡортостан]] сиктәрендә БашЧК эшләй башлай.
 
Уның етәксеһе [[Әхмәҙулла Биишев]] була.
 
Был ваҡытта башлап ВЧК органдарының функциялары һиҙелерлек киңәйтелә: улар разведка, сәйәси эҙләнеү, шпиондар һәм советтарға ҡаршы подполье менән әүҙем көрәш ойоштора.
Юл 69 ⟶ 70:
1922 йылдың 6 февралендә ВЧК органдары РСФСР Эске эштәр Халыҡ Комиссариаты эргәһендәге Дәүләт сәйәси идаралығы (Государственное политическое управление при НКВД РСФСР) итеп үҙгәртелә.
 
Шул уҡ йылда, Өфө губернияһы [[Башҡорт Автономиялы Совет Социалистик Республикаһы|БАССР]] составына ингәс, ике именлек органы бергә ҡушыла, һәм БашГПУ-ға әйләнә. 1923 йылдың 2 ноябрендә ГПУ органдары СССР Халыҡ Комиссариаты эргәһендәгеҡарамағындағы Берләштерелгән Дәүләт Сәйәси Идаралығы (Объединенное Государственное Политическое Управление (ОГПУ) при СНК СССР) итеп үҙгәртелә.
 
1934 йылдың 1 июлендә ОГПУ-ның исеме Главное управление госбезопасности (ГУГБ) при НКВД СССР булып китә.
Юл 75 ⟶ 76:
Быға бәйле республиканың именлек органдары атамаһы ла алмашынып тора. Был йылдарҙа республика именлек органдарын етәкләүселәр:
 
==== Өфө ГубернияГуберна Ғәҙәттән тыш комиссияһы ====
# П. И. Зенцов (04-07.1918),
# А. П. Павлуновский (12.1918-04.1919),
Юл 96 ⟶ 97:
# М. С. Погребинский (1930—1934).
 
==== БАССР Эскеэске эштәр ХК-һы (БАССРдәүләт ДИХК-һыимнлеге) халыҡ комиссарҙары ====
# Н. П. Зеликман (1934—1937),
# С. А. Бак (04-09.1937),
Юл 103 ⟶ 104:
# Д. Р. Быков (06.1945-1946).
 
==== БАССР ДИМ-ыдәүләт именлеге министрҙары ====
# Д. В. Ҡасимов (1946—1953),
# К. Ф. Фирсанов (1953—1954).
 
==== БАССР Дәүләт именлеге комитеты (КГБ-һы) рәйестәре ====
# П. П. Матвиевский (1954 й.йылдан алып),
# В. Г. Соколов (1956 й.йылдан алып),
# Я. П. Никулькин (1961 й.йылдан алып),
# Г. А. Нагорный (1962 й.йылдан алып),
# А. П. РагозинРогозин (1967 й.йылдан алып),
# А. Н. Лебедев (1969 й.йылдың дек.декабренән алып),
# И. А. Маркелов (1970 й.йылдан алып),
# Л. Н. Чириков (1974 й.йылдың июненән алып),
# В. Г. Мищенко (1979 й.йылдың дек.декабренән алып),
# В. А. Поделякин (19871987—1991 —91йылдар).
 
==== Башҡортостан РеспубликаһыФедераль буйынсаименлек федеральхеҙмәтенең именлекБашҡортостан хеҙмәтеРеспубликаһы буйынса идаралығы начальниктары ====
# В. П. Наумов (1991 йылдынйылдың июненән алып)
# В. В. Евтушенко (1997 йылдынйылдың алып)
# И. В. Черноков (2002 ылдынйылдың мартынан алып)
# В. Н. Палагин (2008 йылдын алып)
# Гайденко Олег Николаевич (2013 йылдың октябрь айынан)
# Серышев Юрий Валентинович (2018 йылдың майынан)<ref>[http://www.bashinform.ru/news/1159395-upravlenie-fsb-rossii-po-respublike-bashkortostan-vozglavil-yuriy-seryshev/. «[[Башинформ]]» мәғлүмәт агентлығы, 2018, 17 май]{{ref-ru}}{{V|17|05|2018}}</ref>
 
== Адресы һәм бәйләнеш телефондары ==
=== Етәксе ===
* 450000, Башҡортостан Республикаһы, [[Өфө]] ҡалаһы, Крупская урамы, 19
'''Гайденко Олег Николаевич''', Генерал-майор. 1967 йылда [[Ростов өлкәһе]]ндә тыуған.
* Телефон: 8(3472) 72-99-44 (дежур хеҙмәте)
 
«* Ышаныс» юлтелефоны: 8 (3472) 73-73-72
2011—2013 йй.
* Электрон почта (e-mail: ufsb@fsb.ru.
[[Рәсәй Федераль именлек хеҙмәте]]нең Һарытау өлкәһе буйынса Идаралығы начальнигы.
2013 йылдын октябрь айынан Рәсәй Федераль именлек хеҙмәтенең Башҡортостан Республикаһы буйынса Идаралығы начальнигы.
 
== Контакттар ==
450000, Башҡортостан Республикаһы, [[Өфө]], Крупская урамы, 19
 
Телефон: 8(3472) 72-99-44
 
«Ышаныс» юл: 8 (3472) 73-73-72
 
e-mail: ufsb@fsb.ru
== Сығанаҡтар ==
* «От губЧК до ФСБ».Сборник очерков.-Уфа: Китап,2003.-280 с.
* http://tv-rb.ru/bash/novosti/va-i-alar/federal-imenlek-khe-m-te-idaraly-ynda-k-nekm-l-r-t/
* http://баш.башкирская-энциклопедия.рф/index.php/read/8-statya/5061-d-l-t-imenlege-organdary
 
== Иҫкәрмәләр ==
{{Примечанияиҫкәрмәләр|2}}
 
== Һылтанмалар ==