Википедия

Ишмырҙин Сөләймән Ғәләүетдин улы: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
100 548 төҙәтеү
күренеште төҙәтеү, стилде төҙәтеү, орфография, аныҡлаштырыу
3 юл:
|дата рождения = 05.06.1893
|дата смерти = 1937
|место рождения = {{ТУ|Өфө губернаһы}} [[Стәрлетамаҡ өйәҙе]], [[Кинйәбулат (Ишембай районы)|Кинйәбулат]] ауылы (хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның {{ТУ|Ишембай районы}}) [[Кинйәбулат (Ишембай районы)|Кинйәбулат]] ауылы
|место смерти =
|изображение = Ишмурзин.jpg
22 юл:
{{однофамильцы|Ишмырҙин}}
 
'''Ишмырҙин Сөләймән Ғәләүетдин улы Ишмырҙин''' ([[5 июнь]] [[1893]]—[[1937]]) — хәрби[[Башҡорт эшмәкәр,милли хәрәкәте]]эшмәкәре. [[РәсәйҙәБеренсе Граждандардонъя һуғышы]]нда ҡатнашыусы,һәм [[БашҡортРәсәйҙә миллиГраждандар хәрәкәтеһуғышы|граждандар һуғышында]]эшмәкәре ҡатнашыусы, штабс-капитан. Сәйәси золом ҡорбаны.
 
== Биографияһы ==
Ишмырҙин Сөләймән Ғәләүетдин улы Ишмырҙин 1893 йылдың 5 июнендә [[Өфө губернаһы]]ның [[Стәрлетамаҡ өйәҙе]] [[Кинйәбулат]] ауылында, (хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Ишембай районы]]нда) [[Кинйәбулат]] ауылында тыуған.▼
 
▲Ишмырҙин Сөләймән Ғәләүетдин улы 1893 йылдың 5 июнендә [[Өфө губернаһы]]ның [[Стәрлетамаҡ өйәҙе]] [[Кинйәбулат]] ауылында, хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Ишембай районы]]нда тыуған.
 
1913 йылда Ҡазан уҡытыусылар мәктәбен тамамлай.
 
1914—1918 йылдарҙа рәсәйбатша армияһында хеҙмәт итә. Хеҙмәтен 1914 йылдың октябрендә, ул ваҡытта [[Һамар]]ҙа торған 28-се сапёр батальонбатальоны составында башлай. 1915 йылдың 31 мартынан 1917 йылдың ғинуарына тиклем, көньяҡ-көнбайыш фронтта булып, [[Беренсе донъя һуғышындаһуғышы]]нда ҡатнаша<ref name=":0">{{Статья|автор = Амантаев Ирек|заглавие = О героях былых времён...|ссылка = http://panoramarb.ru/uploads/content/zhurnal/0047.pdf|язык = русский|издание = Панорама Башкортостана|тип = журнал|год = 2014|месяц = июнь|число = |том = |номер = 3|страницы = 56-61|issn = }}</ref>. 1917 йылда поручик дәрәжәһе ала.
 
1917 йылдың ғинуарында йәйәүле ғәскәрпехота прапорщиктәре әҙерләүсе 1-се Житомир мәктәбенә ебәрелә һәм шул йылда тамамлай.
1917 йылдың 15 июнендә запастағы 283-сө запастағы йәйәүле ғәскәрпехота полкының 3-сө ротаһы командиры итеп тәғәйенләнә. Бынан тыш полк суды рәйесе бурысын башҡара.<ref name=":0" />
 
1918 йылдың апрелендә подпоручик дәрәжәһендә демобилизациялана һәм шул уҡ айҙа, тыуған яҡтарына ҡайтҡас, Стәрлетамаҡ өйәҙенең революцион трибуналы ағзаһы итеп һайлана .
 
1918—1919 йылдарҙа [[Башҡорт армияһы|Башҡорт ғәскәрендә]] хеҙмәт итә, 1918 йылда штабс-капитан дәрәжәһенә күтәреләүрләтелә.
 
1918 йылдың авгусынан Башҡорт армияһының [[1-се Башҡорт уҡсылар полкы]] командиры һәм [[Башҡорт хәрби шураһы]] ағзаһы итеп һайлана.
Юл 43 ⟶ 42:
1919 йылдың апреленән [[Башҡорт айырым кавалерия дивизияһы]]ның 1-се уҡсылар полкы командиры итеп ҡуйыла. РКП (б) сафына инә (1921 йылда — сығарыла).
 
1919 йылдың июненән РККА дивизияһы составында Көньяҡ фронтта, генерал-лейтенант А. И. Деникин етәкселек иткән аҡ армияға ҡаршы һуғыштарҙа ҡатнаша.
 
1919 йылдың июленән [[Башҡорт Автономиялы Совет Социалистик Республикаһы]] территорияһында кантон революцион комитеттәр ойоштороу эшендә ҡатнаша .
[[Файл:Члены Башкирского Правительства.png|thumb|Башҡорт Хөкүмәте ағзалары. Сөләймән Ишмырҙин — ултырыусылар араһында уңдан 2-се]]
1919 йылдың октябренән [[Башревком]] янындаҡарамағында аҙыҡ-түлек эше буйынса халыҡ комиссары.
 
1920 йылдан [[Үҫәргән кантоны]] революцион комитетының рәйесе, ә аҙаҡ — [[Табын кантоны]] ревкомы рәйесе була. [[Башҡортостан үҙәк башҡарма комитеты]] Президиумы составына инә (1922 йылда — сығарыла). [[Башҡорт АССР-ы Халыҡ комиссарҙары советы]] коллегияһы ағзаһы була.
Юл 53 ⟶ 52:
1921 йылда автономиялы республиканың Революцион трибуналы 15 йылға иркенән мәхрүм итергә хөкөм итә, ләкин тиҙҙән хөкөм ҡарары юҡҡа сығарыла. Сәбәбе булып [[Мәскәү]]ҙең Ишмырҙиндың Башҡорт милли-азатлыҡ хәрәкәте буйынса көрәштәштәре үтенесен ҡәнәғәтләндереүе тора.
 
1926 йылға тиклем [[Өфө]]лә В.  И.  Ленин исемендәге Өлкә тәжрибә мәктәбенең хужалыҡ эштәре менән идара итә. Аҙаҡ Башҡорт АССР-ы халыҡ мәғарифы халыҡ комиссариаты янында Башглавполитпросвет бүлексәһе мөдире булып эшләй.
 
1932 йылдан алып Мәскәүҙә йәшәй, «Союззолото» берекмәһе хеҙмәткәре була.
Юл 71 ⟶ 70:
== Һылтанмалар ==
* {{БЭ|index.php/component/content/article/8-statya/5813-ishmyr-in-s-l-jm-n-l-etdin-uly|автор=[[Ҡолшәрипов Марат Мәхмүт улы|Ҡолшәрипов М. М.]], [[Ярмуллин Азат Шакирйән улы|Ярмуллин А. Ш.]]}}
* ''Таймасов Р. С.'' Таймасов Р.  С.  Участие башкир в Гражданской войне: книга первая. В лагере контрреволюции (1918  — февраль 1919  гг.)  — Уфа, 2009.  — 200 б.  — ISBN 978-5-7477-2159-3.
* ''Ярмуллин А. Ш.'' Автономиялы Башҡортостан байрағы аҫтында. Өфө, 2009.{{ref-ba}}
 
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Ишмырҙин_Сөләймән_Ғәләүетдин_улы» битенән алынған