Аҙна: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Ардах18 (фекер алышыу | өлөш) әҮҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
Guram52 (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
1 юл:
'''Аҙна''' — ваҡыт берәмеге, ете
Аҙнаның ете көн дауамлығы ISO 8601 Халыҡ-ара стандартында раҫланған<ref name="iso8601">[http://dotat.at/tmp/ISO_8601-2004_E.pdf Международный стандарт представления даты и времени ISO 8601.]{{ref-en}}</ref>:<br>
'''''аҙна''''' — ете тәүлек ваҡыт арауығы (ISO 8601, пункт 2.2.9)<ref name="iso8601"/><br>
'''''календар аҙна''''' — [[дүшәмбе]]нән башланған көндәр арауығы (ISO 8601, пункт 2.2.8.)<ref name="iso8601"/>.
Бер йылда 48 аҙна була. Аҙнаның һәр көнөнә исем бирелгән.
== Башҡортса аҙна көндәре ==
Башҡорттар ISO 8601, пункт 2.2.8. буйынса календар аҙнаны дүшәмбенән башлап һанай. Мосолман календары буйынса иһә аҙна йома көн менән тамамлана һәм шәмбенән башлана. Шуға күрә башҡорт телендә "йома" һүҙе "аҙна" тигәндең синонимы ла булып тора.
{{начало цитаты}}*Минең ҡулда алты һум аҡса, бер йомаға етерлек аҙыҡ бар ине. ''Т. Йәнәби''
*Хәсән Өфөлә бер йома буйы торҙо. ''Т. Байышев''. <ref>Башҡорт теленең һүҙлеге. 1-се том. - Мәскәү, 1993. - 423 бит</ref> {{конец цитаты}}
== Көн атамаларының килеп сығышы ==
Башҡорттар, мосолман булһалар ҙа, кесе йома һәм йоманан башҡа аҙна көндәренең атамаларын ғәрәптән түгел, фарсы теленән алған. Фарсы телендәге пәнжешәмбе һүҙен генә башҡорт телендә бер аҙ ваҡыт "кесаҙна" тип йөрөтһәләр, һуңғы йылдарҙа "кесе йома" тип атауға күстеләр. Кесаҙна - кесе аҙна тигәндән алынған булған. Билдәле булыуынса "аҙна" һәм "йома" һүҙҙәре элгәре синоним булараҡ йәшәп килгән.
Иран календары буйынса аҙна шәмбе көн башлана һәм йома көн менән тамамлана.
* [[Шәмбе]] (фарсы شنبه);
*[[Йәкшәмбе]] (lang-fa| یکشنبه);
*[[Дүшәмбе]] (lang-fa| دوشنبه);
*[[Шишәмбе]] (lang-fa| سه شنبه);
*[[Шаршамбы]] (lang-fa| چهارشنبه);
*[[Кесе йома]](lang-fa| پنجشنبه);
*[[Йома]](lang-fa| جمعه) или Одинэ (lang-fa| آدینه)
[[Йәкшәмбе]]нән алып кесе йомаға тиклем көн атамалары "шәмбе" һүҙенә фарсыса рәт һандарын ҡушыу юлы менән яһалған: йәкшәмбе — «бер-шәмбе», дүшәмбе — «ике-шәмбе» һәм башҡалар. [[Йома]] көнөнөң атамаһы ғәрәп телендәге "йыйылыу" - йәмәғәт менән уҡылған [[йома намаҙы]] менән бәйле килеп сыҡҡан <ref>[https://www.wikizero.com/ru/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8C]</ref>
== Сығанаҡтар ==
*Башҡорт теленең һүҙлеге. 1-се том. - Мәскәү, 1993.
* Иранский календарь [https://www.wikizero.com/ru/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8C]
== Иҫкәрмәләр ==
{{Примечания}}
{{Аҙна}}
[[Категория:Аҙна]]
[[Категория:Башҡорттар]]
[[Категория:Ислам]]
| |||