Бильярд: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
38 юл:
Бильярд уйынының математик базисы тураһында беренселәрҙән булып  Гаспар Густав Кориолис [[1835 йыл]]<nowiki/>да үҙенең «Théorie mathématique du jeu de billard» (Башҡортсаға тәржемәһе: «Бильярд уйындары күренешенең математик теорияһы») тигән китабында һүҙ ҡуҙғата. Ул үҙенең эшендә ихтималлыҡ теорияһын, сиктәр теорияһын һәм дөйөм анализ элементтарын ҡуллана. Әммә замандаштарында: математиктарҙа ла бильярдсыларҙа ла (Леман фекеренсә) китап ҡыҙыҡһыныу уятмай.<ref>А. И. Леман, Теория бильярдной игры, 1885.</ref>
 
Быуат ярым ваҡыт үткәс, математик бильярд үҙ теорияһын артабан үҫтерә, һәм бер нисә өҫтәмә теориялар тыуҙыра. «Бильярдтар теорияһы» бөгөн  эргодик теорияның һәм динамик теория системаһының айырылғыһыҙ өлөшө, ул физикала мөһим ҡулланылыш таба. Математик Гальперин бильярд уйыны ярҙамында [[Пи (һан)|һ <math />]] һанын билдәләү ысулын тапҡан. Урта белеме булған уҡыусыға Штейнгауз, Альхазен һәм Гарднер кеүек математиктарҙың тикшеренеү һөҙөмтәләре күпкә аңлайышлы.{{прояснить}}
 
== Төп төрҙәре ==
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Бильярд» битенән алынған