Һаҙағай: өлгөләр араһындағы айырма

''' Һаҙағай''' ({{lang-lat|Aurora Borealis, Aurora Australis}}) – [[Ер (планета)|Ерҙең]] (һәм башҡа планеталарҙың) поляр төбәктәренең күгендә күҙәтелгән тәбиғи яҡтылыҡ; [[йыһан]]дан планетаның [[магнит ҡырыяланы]] тарафынан тартылып [[ионосфера]]ға ингән өлөшсәләр ағымынан барлыҡҡа килә.

Һаҙағай типик рәүештә көньяҡ һәм төньяҡ киңлегенең 60-тан 72-ке градусҡаса, йәиһә көньяҡ һәм төньяҡ поляр түңәрәгенең эсендә ятҡан төбәктәргә барлыҡҡа килә; был региондарҙан тыш башҡа урында һирәгерәк күҙәтелә һәм күп осраҡта ябай күҙгә күренмәй.

Күҙәтеүсенең төньяҡТөньяҡ [[магнит полюсы]]на яҡыныраҡ килгән һайын, һаҙағайҙы күҙәтеү ихтималлығы арта бара. Магнит полюсына яҡын урындан күҙәтелгән осраҡта һаҙағай күктә бейек күренеүе мөмкин; алыҫыраҡ төбәктәрҙән ул күктең төньяҡ өлөшөндә йәшкелт, һарғылт йәки ҡыҙғылт төҫтәге нурланыш рәүешендә күҙәтелә торған, ҡайһы бер осраҡтарҙа Ҡояштың ғәҙәти булмаған урындан сығыуына оҡшаш.

Йыл миҙгелдәренә килгәндә, һаҙағай яҙ һәм көҙ көнө, йәғни көн менән төндөң тигеҙтигеҙләшкән осорҙарындаваҡытта йышыраҡ күҙәтелә.