Ынйыҡай менән Юлдыҡай (йыр): өлгөләр араһындағы айырма

'''Ынйыҡай менән Юлдыҡай''' — [[башҡорт халыҡ йыры]] (һалмаҡ көй).

«Ынйыҡай менән Юлдыҡай» һалмаҡ башҡорт халыҡ көйө һәм уның варианттары [[1894 йылдайыл]]да [[Рыбаков Сергей Гаврилович|С. Г. Рыбаков]] тарафынан [[Ырымбур губернаһы]] [[Орск өйәҙенеңөйәҙе]]нең Солтан приискыһында (хәҙер Башҡортостандың[[Башҡортостан]]дың [[Баймаҡ районы]]) Абдрахман Үҙәнбаевтан яҙылып алынған. Йыр "«Музыка и песни уральских мусульман с очерком их быта» исемле китапта нәшер ителә. Һуңғараҡ йырҙы Г[[Ишбулатов Ғәйнулла Ғөбәйҙулла улы|Ғ. ГҒ. Ишбулатов]], [[Камаев Фәрит Хөснулла улы|Ф. Х. Камаев]], [[Сәғитов Мөхтәр Мофаззал улы|М. М. Сәғитов]], [[Шоңҡаров Ниғмәт Динәхмәт улы|Н. Д. Шоңҡаровтар]] яҙып алалар.

С. Рыбаков яҙып алған версияла йырҙың тарихы башҡорттарҙың йәйләүендә булған ваҡиға менән бәйле. Йәйләүҙә ете ҡыҙ йәшәй, уларҙың береһенең егете була. Бер көн, барыһы ла сабынлыҡта булған саҡта, егет ҡыҙҙарға килгән. Ҡымыҙ менән итте алам тип, егет күрше бай ҡыуыш өҫтөнә менә. Өҫтән төшөп килгән сағында егет салғыларға эсе менән барып төшөп, һәләк була. Ҡыҙҙарҙы егеттең үлемендә ғәйепләйҙәр һәм Себергә һөрәләр. Ҡыҙҙарҙың икеүһе йыр ижад итә, һуңынан йырҙы уларҙың исеме менән атай башлайҙар.

Оҫта башҡарыусылар араһында — РФ-ның халыҡ артисы [[Килдейәрова Флүрә Әхмәтша ҡыҙы|Ф.]] [[Килдейәрова Флүрә Әхмәтша ҡыҙы|Ә.]] [[Килдейәрова Флүрә Әхмәтша ҡыҙы|Килдейәрова]] . Йыр мотивтары буйынса[[Әлмөхәмәтов Ғәзиз Сәлих улы|Ғ. С . Әлмөхәмәтов]] — опера, драматург [[Ғәбитов Хәбибулла Ғәбделҡаһир улы|Х. Ғ. Ғәбитов]]<ref>[http://wiki02.ru/encyclopedia/Gabitov_Habibulla_Gabdelkagirovich/t/3304 Габитов Хабибулла Габделькагирович]</ref> пьеса ижад итә. «Ынйыҡай менән Юлдыҡай» пьесаһы (1924;), шул йылдарҙа күп тапҡыр [[Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүәләтдәүләт академия драма театрындатеатры]]нда ҡуйылды.

Композитор [[Ҡобағошов Айрат Миңлеәхмәт улы|А. М. Ҡобағошев]] «Ынйыҡай менән Юлдыҡай» йырын фортепиано һәм тауыш өсөн , ә [[Сөләймәнов Ғата Зөлҡәфил улы|Ғ. З. СөләймәновСөләймәно]]в — ҡурай өсөн эшкәрттеләр.

* {{БЭ|/index.php/2-statya/1519-ynjykaj-menen-yuldykaj|“Ынйыҡай«Ынйыҡай менән Юлдыҡай” Юлдыҡай»}}