Һәжәр (Исмәғилдең әсәһе): өлгөләр араһындағы айырма

'''Һәжәр (Ага́рь)''' ({{lang-he|הגר}}, ''Хагар'', ''илсе''; {{lang-el|Άγαρ}}; {{lang-la|Agar}}; {{lang-ar|'''هاجر'''}}, ''Хаджар'') — [[Древний Египет|Мысырлы]], ҡол ҡатын, [[Сарра]]ның түлһеҙ осоронда хеҙмәтсе булып торған, [[Ибраһим]] пәйғәмбәргәПәйғәмбәргә Исмәғил улын табып биргән кәнизәк .

=== Ибраһим пәйғәмбәрПәйғәмбәр һәм Һәжәр ===

Динебеҙҙә телгә алынған бөйөк пәйғәмбәрҙәребеҙҙеңПәйғәмбәрҙәребеҙҙең береһе — Ибраһим ғәләйһиссәләм. Тап бына ошо әүлиә заттан бөгөн донъя халҡының күпселеге тотҡан ибраһими (аврамистик) диндәр таралған да инде. Ибраһими диндәргә, мәғлүм булыуынса, йәһүди, нәсрани, ислами инаныстар инә.

Ҡөрьән Кәримдең «Ниса» сүрәһенең 125-се аятында Ибраһим хаҡында былай тип әйтелә: «Дин йәһәтенән үҙенең нәфесен Аллаһы Тәғәлә өсөн тапшырыусынан кем яҡшыраҡ? Шул кешелер: үҙе изгелек ҡылды һәм Ибраһим пәйғәмбәрҙеңПәйғәмбәрҙең диненә эйәрҙе. Аллаһы Тәғәлә Ибраһим пәйғәмбәрҙеПәйғәмбәрҙе Үҙенә дуҫ итеп тотто, йәғни, уны ихтыяр ҡылды һәм уға күп кирәмәттәр бүләк итте.»

Мәғлүм булыуынса, Ибраһим пәйғәмбәрПәйғәмбәр менән ҡатыны Сараның ҡартайғанса балалары булмай. Был хәлгә икеһе лә бик ҡайғыралар. Рәсүлдең бик бала көҫәгәнен күреп, эстән һыҙып йөрөгән Сара үҙе хеҙмәтсеһе Һәжәрҙе алырға тәҡдим яһай. «Раббым, миңә бер изге ул бирһәңсе!» — тип теләй зөфаф кисендә Ибраһим. Һәм Аллаһы Тәғәлә уны йомшаҡ күңелле ул — Исмәғилде биреп һөйөндөрә («Саффәт» сүрәһе, 100-101-се аяттар).

Сара көнсөлөктән ҡатынды балаһы-ние менән сүлгә алып барып ташлауҙы талап итергә тотона, тиелә риүәйәттәрҙә. Атай кешегә көтөп алған балаһы һис шикһеҙ йәл, ул байтаҡ икеләнә. Бер мәл Ибраһим пәйғәмбәргәПәйғәмбәргә Аллаһы Тәғәләнән: «Улыңдан бөйөк бер милләт тараласаҡ, уны сүлдә ҡалдыр», — тигән вәхи килә. Ҡайҙа илтергә икәне лә төшөндөрөлә.

Ибраһим пәйғәмбәрПәйғәмбәр Һәжәр менән улы Исмәғилде әле Мәккә урынлашҡан, ә ул мәле яҡын-тирәлә бер әҙәм заты, бер тамсы һыу булмаған, яланғас таштар ғына һерәйеп торған тауҙар араһына килтереп ташлай. Тәҡүәлеге шул тиклем көслө була, ҡатын бары тик: «Һин быны Алланың ҡушыуы буйынса эшләйһеңме?» — тип кенә һорай һәм, ыңғай яуап ишеткәс, һис ҡаршылыҡ, ризаһыҙлыҡ күрһәтмәй, тороп ҡала. «Улай булғас, Аллаһ беҙҙе һәләк итмәҫ», — тип иҫ киткес ышаныс менән тороп ҡала. Әгәр күңелендә шул тиклем инаныу булмаһа, ул бер үлән ҡыяғы ла үҫмәгән, кеше затының эҙе лә булмаған тау-таш араһында ҡурҡышынан, өмөтһөҙлөктөн йөрәге ярылып үлер, йә хыялланыр ине.

Аяҡ аҫтынан зәмзәм урғылып сыҡҡан бала — Исмәғил — пәйғәмбәрПәйғәмбәр булараҡ динебеҙ тарихына инә. Кеше аяғы баҫмаған тауҙар араһында ҡалған әсәле-уллы аҫыл зат әһле Ислам донъяһы өсөн изге урынға, йылдан-йыл, көндән-көн абруйы арта барған Мәккә ҡалаһына нигеҙ һалыусы булып тора.

Һыу бар ерҙә тормош бар. Каруансылар Мәккә тип аталыр ҡаланың тәүге йорттарын һала, ә Исмәғил, бәлиғ булғас, джүрһүмит тип аталған ошо ырыу ҡыҙына өйләнә. Ибраһим пәйғәмбәрҙеңПәйғәмбәрҙең Һәжәр Инәбеҙҙән тыуған улы Исмәғил, шулай итеп, ғәрәп халҡының тәүбабаһына әүерелә, Пәйғәмбәребеҙ Мөхәммәт саллалаһу ғәләйһи үә сәлләм — уның тура ептән килгән тоҡомо, вариҫы.

Ибраһим пәйғәмбәргәПәйғәмбәргә ҡатыны Сара ла ҡартайған көнөндә ул табып бирә, ошо тармаҡтан йәһүд халҡы тарала, бик күп пәйғәмбәрҙәрПәйғәмбәрҙәр донъяға килә. Шулар араһында — мосолмандар айырата ололаған Ғайса ғәләйһиссәләм (Иисус Христос).

Әммә Аллаһы Тәғәлә тарафынан, унан бөйөк милләт китәсәк, тип нарыҡланған Исмәғил улын да атай кеше онотмай, килеп йөрөй. Зөлхизә айының иң сағыу тажы, хаж ғәмәленең иң яуаплы көнө — ҡорбан салыу йолаһы ла уның тап ошо улы менән бәйле. Риүәйәттәрҙең ҡайһы берҙәрендә һөйләнелеүенсә, Аллаһ алдында бурысын үтәтмәҫ өсөн шайтан Ибраһим пәйғәмбәрҙеңПәйғәмбәрҙең үҙен дә, ҡорбанға килтерелергә тейеш Исмәғилде лә, хатта Һәжәр Инәбеҙҙе лә үәсүәсәләп маташа. Әммә уларҙың һәр береһе Аллаға бер һүҙһеҙ буйһоноуын, тоғролоғон күрһәтә. Әсәнең яуабы иҫ киткес фәһемле лә, тетрәндергес тә була: