Википедия

Яҡшығолов Сафуан Суфиян улы: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
100 548 төҙәтеү
викилаштырыу, күренеште төҙәтеү
1 юл:
{{Писатель
| Имя = Сафуан Суфиянович Якшигулов
| Оригинал имени = Сафуан Суфиян улы Яҡшығолов
| Изображение =
11 юл:
}}
 
'''Сафуан Суфиян улы Яҡшығолов''' ({{lang-ba|Сафуан Суфиян улы Яҡшығолов}}, 1871 йылдың апреле — 1931 йылдың июле) — башҡорт шағиры.
 
== Биографияһы ==
Сафуан Суфиян улы Яҡшығолов 1871 йылдың апрелендә Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙенә ҡараған (Башҡортостандың хәҙерге Миәкә районы) Илсеғол ауылында мулла ғаиләһендә тыуа. Тыуған ауылында мәҙрәсәлә уҡый<ref>[http://www.vatandash.ru/index.php?article=2120 Статья в журнале «Ватандаш»]</ref>.
 
1895 йылда Дәүләкән мәҙрәсәһен тамамлай, Яңы Яппар ауылына мулла итеп тәғәйенләнә. Ауылда мәҙрәсә аса, унда рус теленән белем бирә.
 
== Ижады ==
1904 йылда рус-япон һуғышында ҡатнаша. Был турала яҙған «Порт-Артурҙан» тигән шиғыры бар. 1906 йылдан уның шиғырҙары матбуғатта күренә башлай.
 
«Мөғәллим Солтангилде әфәнденең мәрҫиәһе»(Ҡаҙан, 1908), «Башҡорт хәлдәре», Стәрлетамаҡ (1911), «Дим буйы» (Ҡаҙан, 1912) шиғри йыйынтыҡтары Сафуан Яҡшығоловтоң ысын мәғәнәһендә мәғрифәтсе шағир булып китеүен таныта, ул башҡорт ерҙәрен талауға һәм тыуған яғын коллонизациялауға ҡаршы сығыш яһай. Ә уның «Күңел ялҡындары»(Өфө, 1916) йыйынтығындағы шиғырҙарында үҙ халҡы яҙмышы тураһындағы филисофик лирика өҫтөнлөк итә.
 
«Башҡорт хәлдәре» тип аталған йыйынтығына Өфөнөң «Ваҡыт» гәзите шундай баһа бирә: {{начало цитаты}}«Китап шиғыр илә ватандаштарыбыҙ башҡорттар хәлен гүзәл һүрәттә бәйән ҡылған, шуға тәртип ҡылыусыһы ла (яҙыусыһы) С.Яҡшығолов ысын башҡорттан булғанлығы сәбәпле, тағы әһәмиәте ҙур. Был шиғыр башҡорттар менән бәйле бөтәһе тураһында ла башҡорттарҙың үҙ ҡулдары менән яҙылғанлыҡтан,тарихта лайыҡлы урын алырға хаҡлы, тип белдерһәк,һис кенә лә арттырыу булмаҫ»{{конец цитаты|источник=[http://www.vatandash.ru/index.php?article=2120 «Ватандаш» журналындағы мәҡәлә]}}.
 
Шиғырҙарында Сафуан Яҡшығолов дин әһелдәрен тәнҡитләй, батшалыҡтың коллониаль сәйәсәтенә ҡаршы сығыш яһай, ҡатын-ҡыҙҙар хоҡуҡтарын яҡлап сыға. Октябрь ихтилалын сәләмләп, «1917 йылғы Октябрь революцияһы байрамы уңайынан» (1919) тигән шиғырын яҙа.
 
И. А.  Крылов, И. И.  Дмитриев, Л. Н.  Толстой мәҫәлдәрен башҡортсаға тәржемә итә. Ғүмеренең һуңғы йылдарында, властарҙың эҙәрлекләүҙәренә дусар булғанлыҡтан, ижади эшмәкәрлектән ситләшергә мәжбүр була.
 
== Иҫкәрмәләр ==
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Яҡшығолов_Сафуан_Суфиян_улы» битенән алынған