Шикахох ҡурсаулығы: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Сәриә62 (фекер алышыу | өлөш) "Шикахохский заповедник" битен тәржемә итеп төҙөлгән |
Сәриә62 (фекер алышыу | өлөш) |
||
1 юл:
{{coord|39.04|N|46.42|E|display=title}}
'''Шикахох ҡурсаулығы''{{lang-hy|Շիկահողի արգելոց}} '''Шикахог'''һәм'''Шикаог'''атамалары ла осрай) — Әрмәнстандың көн яғында урынлашҡан Сюник өлкәһе Мегрин теҙмәһенең төньяҡ битләүендә 700 - 2 400 метр бейеклегендәге Цав һәм Шикахог һыу бассейнындағы ҡурсаулыҡ. 1958 йылда төҙөлгән һәм 10 000 гектар майҙанды биләй.
Мөһим объекты булып, 1 000 – 2 200 метр бейеклектә үҫкән кеше аяғы баҫмаған имәнлек һәм граб ағаслы урмандарҙың үҫемлек һәм хайуандар донъяһы тора.
2 200 – 2 400 метр бейеклектә һирәгәйгән имән урмандары
Иң бейек түбәләрҙә (2 400 – 2 600 м) сәтләүек ағасы, ҡайын, миләш, артыш ағастарынан торған ҡатнаш урман урын алған, унан да өҫтөрәк – субальп болонлоҡтары.
Түбәнге һыҙатта - [[ араксин имәне]],[[тот-ағас]] әрәмәлектәре, [[һирәк ағаслы урманлыҡ]] итә [[каркас ]], [[ҡәҙимге гранат]], [[саған]]<ref name='armenica'>[http://armenica.info/priroda/plants.htm Әрмәнстан тәбиғәте]</ref>.
Бында
СССР-ҙың
▲ <nowiki>[[Айва]]</nowiki>, <nowiki>[[хөрмә]]</nowiki>, <nowiki>[[платан]]</nowiki>, <nowiki>[[грек сәтләүеге]]</nowiki>, <nowiki>[[обвойник]]</nowiki> һәм һирәкләп <nowiki>[[каштан]]</nowiki> һәм <nowiki>[[дзельква]]</nowiki>. <nowiki>[[ялан сәхләбе]]</nowiki>, <nowiki>[[касатик]]</nowiki>, <nowiki>[[мак]]</nowiki>, <nowiki>[[безвременник]]</nowiki>, <nowiki>[[мерендер]]</nowiki> төрҙәре йышыраҡ осрай.
Ҡурсаулыҡ
▲ Бында <nowiki>[[реликт]]</nowiki> <nowiki>[[абағаһы]]</nowiki>ның <nowiki>[[ биологик төрҙәре ]]</nowiki> — ҡәҙимге <nowiki>[[ужовник]]</nowiki> (<nowiki>''</nowiki>Ophioglossum vulgatum<nowiki>''</nowiki>) һәм ҡырым <nowiki>[[орляк]]</nowiki> (<nowiki>''</nowiki>Pteridium tauricum<nowiki>''</nowiki>), шулай уҡ һирәк һәм <nowiki>[[эндемик]]</nowiki> төрҙәр — <nowiki>{{bt-ruslat|Кавказ аръяғы умырзаяһы |Galanthus transcaucasicus}}</nowiki>, <nowiki>{{bt-ruslat| Артюшенко умырзаяһы|Galanthus artjuschenkoae}}</nowiki>, <nowiki>{{bt-ruslat| ҡатнаш тюльпан|Tulipa confusa}}</nowiki>, <nowiki>{{bt-ruslat|зангезур грушаһы|Pyrus zangezura}}</nowiki>, һәр төрлө <nowiki>[[орхидеялар]]</nowiki>, <nowiki>{{bt-ruslat| зангезур симфиандраһы|Symphyandra zangezura}}</nowiki>, <nowiki>{{bt-ruslat| Элеонора һары мәтрүшкәһе|Hypericum eleonorae}}</nowiki>, <nowiki>{{bt-ruslat| Тахтаджян ер еләге|}}</nowiki>, <nowiki>[[ Чихачёв василегы]]</nowiki> һәм башҡалар.
▲ СССР-ҙың <nowiki>[[Ҡыҙыл китабына]]</nowiki> бында үҫкән үҫемлектең — 18 төрө, ә <nowiki>[[Әрмәнстандың Ҡыҙыл китабына]]</nowiki> 80 тирәһе төрө индерелгән.
▲Ҡурсаулыҡ <nowiki>[[фаунаһын]]</nowiki> иҫәпкә алыу әлегә үткәрелмәгән. <nowiki>[[ҡул-ҡанатлыларҙан]]</nowiki> бында <nowiki>[[кесе дағатмшоҡ]]</nowiki>, <nowiki>[[ослоҡолаҡ төн ҡошо]]</nowiki> һәм башҡалар тереклек итә. Ә рмәнстандың Ҡыҙыл китабына ингән ҡоштарҙан <nowiki>[[каспий күркәһе]]</nowiki>, <nowiki>[[һаҡалтай]]</nowiki>, <nowiki>[[ҡара гриф]]</nowiki>, <nowiki>[[аҡ башлы сип]]</nowiki> һәм башҡалар осрай. Һөйрәлеүселәрҙән — <nowiki>[[желтопузик]]</nowiki>, <nowiki>[[гюрза]]</nowiki> һәм <nowiki>[[туҙбаш йылан]]</nowiki> тап була. Һөтимәрҙәрҙән <nowiki>[[бурһыҡ]]</nowiki>, <nowiki>[[һоро ҡуян]]</nowiki>, <nowiki>[[һыуһар]]</nowiki>, <nowiki>[[урман бесәйе]]</nowiki>, <nowiki>[[әрмән ҡырағай һарығы]]</nowiki> <nowiki>[[тау кәзәһе]]</nowiki><ref name="armenica"><ref name="Opustynivanie"><nowiki>{{Китап: Әрмәнстанды сүллеккә әйләндереү буйынса программа - 2002}}</nowiki></ref>.</ref>
== Шулай уҡ ҡарарға ==
| |||