Әләддин: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Gulgina (фекер алышыу | өлөш) "{{Әҙәби персонаж |исеме = Әләддин |исеменең оригиналы = {{lang-…" исемле яңы бит булдырылған |
Gulgina (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
18 юл:
|imdb_id = }}
{{мәғәнәһе}}
'''Табыу һәм тәржемә итеү тарихы'''
Галлан «Мең дә бер кисә»не 1704 й.<sup>[5]</sup> тәржемә итә башлай. Галландың көндәлектәрендәге яҙмаларға ышанғанда, әкиәт тураһында ул былай белеп ҡала: 1709 йылдың 25 мартында ул [[Париж]]<nowiki/>ға [[Халеб|Алеппо]]<nowiki/>нан танылған Көнсығыш илдәре буйлап сәйәхәт итеүсе Пол Лукас тарафынан килтерелгән Юхенна Диаб<sup>[6]</sup> исемле [[Маронитская католическая церковь|маронит]] ғалимы менән осраша.
Галландың тормошон һәм ижадын өйрәнеүсе Джон Пейн фекеренсә, ул ваҡытҡа тиклем тәржемәнең беренсе алты томы баҫылған (1704-1705 йй.), 7 һәм 8 томдар шулай уҡ баҫылған йәки баҫырға әҙерләнгән була. Тиҙҙән Ханна был ҡыҙыҡһыныусан французды оҡшата башлай һәм артабан уға киләһе томдарҙы төҙөргә ярҙам итергә тәҡдим итә, үҙе бик яҡшы һөйләүсе булараҡ<sup>[7]</sup>, уны бай материал менән тәьмин итергә һүҙ бирә.
«Ул миңә бер нисә матур ғәрәп әкиәте һөйләне'','' — тип яҙа Галлан — һуңғараҡ уларҙы минең өсөн яҙып ҡуйырға ла ризалашты». Артабан көндәлектә лакуна барлыҡҡа килгән һәм киләһе яҙыу 5 май теркәлгән: «''Маронит Ханна миңә Лампа тураһындағы әкиәтте һөйләп бөттө''».
Ханна Парижда шул йылдың көҙөнә тиклем ҡала, был ваҡытта Галлан тағы ла бер нисә әкиәт яҙып ала, һуңғараҡ уларҙы хеҙмәтенең 9-12 томдарына индерә <sup>[8]</sup>. Улар «Баба-Абдалла» һәм «Сиди Ну’yман» (13 май 1709 й.), «Тылсымлы ат» (22 май 1709 й.) «Принц Әхмәт һәм Пәри Баныу» (25 май, 1709 й.), «Кесе һеңлеләренә көнләшкән ике апай» (27 май, 1709 й.), «Али Баба һәм 40 юлбаҫар» (29 май, 1709 й.), «Хужа Хәссән Әлхаббал» һәм ниһайәт, 31 май 1709 й. «Али Хужа».
Маронит Ханна 1709 йылдың октябрендә ҡайтып киткән булырға тейеш, сөнки Галлан көндәлегенә былай тип яҙа: «''25 октябрь. Бөгөн Марселдән Ханнанан хат килде. Ғәрәп телендә 17-һендә яҙылған, иҫән-һау барып етеүе тураһында яҙған''».
10 ноябрҙә көндәлеккә Әләддин тураһындағы әкиәткә арналған тағы ла бер яҙыу яҙыла:
{| class="wikitable"
|
|''Кисә Лампа тураһындағы ғәрәп әкиәтен уҡый башланым, уны йылдан ашыу элек минең өсөн ғәрәп телендә Дамасктан килгән маронит яҙҙы - уны мсье Лукас алып килгәйне. Француз теленә тәржемә итергә кәрәк булыр. Иртәнгә уҡып бөттөм. Бына уның тулы исеме: „Әләддин, тегенсе улы һәм африка сихырсыһы менән лампа арҡаһында уның өлөшөнә төшкән мажаралар тураһында әкиәт.“''
|
|}
Галлан шунда уҡ тәржемә эшенә тотона һәм ике аҙнала уны тамамлай. «1001 кисә»нең Ханна һөйләгән хикәйәләре ингән XI томы, көндәлек яҙыуҙарына ҡарағанда, 1711 йылдың 11 ғинуарында тулыһынса француз теленә тәржемә ителә.
| |||