Википедия

Ғабдулла Амантай: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
100 548 төҙәтеү
викилаштырыу, күренеште төҙәтеү, стилде төҙәтеү, орфография, өҫтәмә мәғлүмәт, сығанаҡтар
17 юл:
|Викитека =
}}
 
{{ФШ|Амантаев}}
'''Ғабдулла Амантай''' (''Ғабдулла Сәхипгәрәй улы Амантаев'') — башҡорт балалар яҙыусыһы; әҙәбиәт, фольклор өйрәнеүсе; йәмғиәт эшмәкәре.▼
 
▲'''Ғабдулла Амантай''', ('''Ғабдулла Сәхипгәрәй улы Амантаев''' ([[23 декабрь]] [[1907]] — [[10 июль]] [[1938]]) — [[башҡорттар|башҡорт]] шағиры, балалар яҙыусыһы; әҙәбиәт, һәм фольклор өйрәнеүсе; йәмғиәтйәмәғәт эшмәкәре. 1926 йылдан — ВКП(б) (КПСС), 1934 йылдан — [[СССР Яҙыусылар союзы]] ағзаһы.
== Тормошо ==▼
 
▲== Тормошо ==
[[Ғабдулла Амантай 1907]] йылдың 23 декабрендә [[Ырымбур губернаһы]] Ҡыпсаҡ улусы [[Үрге Ҡунаҡбай]] ауылында<ref name="Х" /> уҡытыусы ғаиләһендә тыуған. Тәүге белемен үҙҙәренең йортонда һәм ауыл мәҙрәсәһендә ала. Бик йәшләй ул рус телен өйрәнә. Атаһы ярҙамында тиҙҙән татар, рус яҙыусыларының әҫәрҙәрен мауығып уҡый башлай.
1920 йылда ул комсомол сафына инә, ә инде 1921 йылда комсомолдың Туҡсоран кантон комитеты секретары итеп һайлана. Унан белемен артабан камиллаштырыу маҡсатында уҡырға инеп, [[Ырымбур башҡорт педагогия техникумы]]н тамамлай. Был осорҙа ул һаман да комсомол эштәрендә актив ҡатнаша, бер үк ваҡытта Ырымбур комсомолында ваҡ милләттәр бүлеге мөдире вазифаһын башҡара.
 
СССР яҙыусылар съездысъезы делегаты. [[1924]] йылдан — [[Башҡортостан]] өлкә комитеты ағзаһы. [[Арғаяш кантоны]]нда комсомол секретары булып эшләй. Ленинград Тарих, филология һәм лингвистика институтында уҡый.
 
1926—1928 йылдарҙа — [[Йәшлек (гәзит)|«Йәш юҡһыл»]], [[Йәшлек (гәзит)|«Башҡортостан йәштәре»]] гәзиттәренең мөхәррире.
Юл 34 ⟶ 35:
 
== Ижади эшмәкәрлеге ==
 
Ғабдулла Амантайҙың әҙәбиәт менән шөғөлләнә башлауы заманында әҙәбиәт, матбуғат, сәнғәт эштәренең торошо менән дан алған Ырымбур ҡалаһына килеүенә тығыҙ бәйләнгән.
 
55 юл:
Башкортса һүҙлек, дәреслектәр төҙөй. Башҡорт филология фәненә нигеҙ һалыусыларҙың береһе була. Фәнни эштәре башҡорт фольклорын, әҙәбиәтен өйрәнеүгә арналған.
 
Ләкин Ғабдулла Амантайҙың ғүмере аяныслы өҙөлөп ҡала. Ул 1937 йылғы сәйәси золом ҡорбаны. Үлеменән һуң аҡланған.▼
1926 йылдан алып КПСС ағзаһы, 1934 йылдан СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы була.
 
▲Ләкин Ғабдулла Амантайҙың ғүмере аяныслы өҙөлөп ҡала. Ул 1937 йылғы сәйәси золом ҡорбаны. Үлеменән һуң аҡланған.
 
== Әҙәби мираҫы ==
 
* Ауыл малайҙары. Шиғырҙар. Өфө, 1928, 18 бит.
 
* Бәләкәй дуҫтарға. Шиғырҙар. Өфө, 1928, 14 бит.
 
* Тырыш Вәли. Шиғырҙар. Өфө, 1928, 15 бит.
 
* Һыу буйында. Хикәйә. Өфө, 1930, 16 бит.
 
* Сынаяҡ. Хикәйә. Өфө, 1931, 12 бит.
 
* Йорт хайуандары. Шиғырҙар. Өфө, 1935, 15 бит.
 
* Ала ҡарға әкиәте. Шиғыр. Өфө, 1935, 14 бит.
* Башҡорт мәҡәлдәре. Өфө, 1936, 30 бит.
Юл 90 ⟶ 81:
* С. Агиш. Амантайҙың балалыҡ йылдары. «Ағиҙел», 1963, № 4.
* Ғ. Әбсәләмова. Шағир, ғалим, патриот. «Ағиҙел», 1982, № 2. 114—115 бит. Шағир һәм ғалим. «Башҡортостан уҡытыусыһы», 1982, № 1, 63 бит.
 
== Сығанаҡтар ==
* Писатели земли башкирской. Справочник / (сост.: Р. Н. Баимов, Г. Н. Гареева, Р. Х. Тимергалина). Переработанное и дополненное второе издание. — Уфа: Китап, 2015. — 672 с. ISBN 978-5-295-06338-1{{ref-ru}}
* Писатели земли башкирской. Справочник / Сост.: [[Байымов Роберт Нурмөхәмәт улы|Р. Н. Баимов]], Г. Н. Гареева, Р. Х. Тимергалина. — Уфа: Китап, 2006. — 496 с.{{ref-ru}}
* [[Ғәйнуллин Миҙхәт Фазлый улы|Ғәйнуллин М. Ф.]], [[Хөсәйенов Ғайса Батыргәрәй улы|Хөсәйенов Ғ.Б.]] Совет Башҡортостаны яҙыусылары. Биобиблиографик белешмә. Тулыландырылған, төҙәтелгән икенсе баҫма. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1988. — 400 бит.
* [[Ғәйнуллин Миҙхәт Фазлый улы|Гайнуллин М. Ф.]], [[Хөсәйенов Ғайса Батыргәрәй улы|Хусаинов Г. Б.]] Писатели Советской Башкирии. Биобиблиографический справочник / Оформление А. Королевского. — Уфа: Башкирское книжное издательство, 1977. — 416 стр.{{ref-ru}}
 
 
[[Категория:Башҡорт фольклорсылары]]
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Ғабдулла_Амантай» битенән алынған