Падишаһ мәсете: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Ләйсән (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
Ләйсән (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
58 юл:
|Commons =
}}
'''Падишаһ мәсете''' ({{lang-ur| بادشاہی مسجد}} — ''мечеть падишаха'') — [[Пакистан]]дың ҙурлығы буйынса икесе урында торған,
== Тарихы ==
1584-тән 1598 йылға тиклем Лахорҙа могол императоры Бөйөк Акбарҙың резиденцияһы урынлашҡан була. Уның вариҫтары оҙаҡ йылдар ошо резиденцияла йәшәйҙәр һәм ҡаланы яңы күркәм төҙөлөштәр менән биҙәйҙәр. Бөйөк Моголдар династияһының һуңғыһы, [[Аурангзеб]] (1658—1707), Лахорҙа «Падишаһ мәсете» тип аталған данлыҡлы мәсет төҙөй. Лахор мәсете Бөйөк Моголдар осоро архитектураһының иң һуңғы ҡаҙанышы була {{sfn|Низовский А. Ю.|2006}}.
1673-74 йылдарҙа төҙөлгән мәсет шул осорҙан алып Лахорҙың төп иҫтәлекле урыны булып тора.{{sfn|Донъяның йөҙ мөғжизәһе}}. Ул ике тиҫтә йыл элек [[Дели]]
XIX быуат башында Лахор сикхтар тарафынан баҫып алына, улар мәсеттә склад һәм дары баҙы ойошторалар. Британияның колониаль хакимлығы осоронда эске ихата галереялары һалдаттарға казарма итеп файҙаланыла. 1856 йылда, оҙаҡ һөйләшеүҙәр алып барғандан һуң, мәсет мосолмандар ҡулына күсә һәм тергеҙелә. Пакистан бойондороҡһоҙлоҡ алғандан һуң, 1947 йылда мәсеттә ҙур ремонт эштәре башҡарыла{{sfn|Низовский А. Ю.|2006}}.
1960 йылда мәсеттә тулыһынса реставрация яһала, шунан һуң мәсет әлеге күренешен ала{{sfn|Уратып алған донъя}}.
69 юл:
== Архитектураһы ==
Лахор халҡы уны донъяла иң ҙур тип иҫәпләй. Мәсеттең эске ихатаһы үлсәмдәре — 159 × 527 м. Мәсеттең һигеҙ манараһы бар: дүртәүһе ғибәҙәт залы мөйөштәрендә һәм шунса уҡ мәсетте уратып алған стена мөйөштәрендә. Тышҡы манараларҙың бейеклеге — 62 метр. Ғибәҙәт залы өҫтөндә, ҡомташтан эшләнгән ҡыҙыл манаралар менән ҡырҡа контрасланыусы, өс ҙур аҡ мәрмәрҙән көмбәҙ күтәрелә{{sfn|Низовский А. Ю.|2006}}.
Мәсет,
Монументаль ҡапҡа аша ҙур эске ихатаға инеп була. Дүрт бейек манара күркәм аҡ мәрмәрле павильон менән барып бөтә. 1840 йылғы ер тетрәү һөҙөмтәһендә юҡҡа сыҡҡан павильондарға алмашҡа төҙөлгән хәҙерге павильондар XIX быуаттағыларының күсермәһе булып торалар {{sfn|Низовский А. Ю.|2006}}.
Өс яруслы манараларҙың тышҡы диаметры 20,2 метр тәшкил итә. Диаметры 2,55 метр булған түңәрәк шахта эсендә манараның түбәһенә илтеүсе 204 һикәлтәнән торған бормалы баҫҡыс һалынған{{sfn|Низовский А. Ю.|2006}}.
| |||