|
'''Милли парламент китапханаһы''' ([[Япон теле|яп.]] <span lang="ja" style="font-size: 110%; font-style: normal;">国立国会図書館</span> ''Кокури Кокай Тоскан'') — Японияның - берҙән-бер милли китапханаһы . Ул, донъялағы иң ҙур китапханаларҙың береһе.[[1948 йыл| 1948 йылда]] Япония Парламенты ағзалары ҡулланһын өсөн барлыҡҡа килгән. Үҙ маҡсаттарыМаҡсаттары һәм мөмкинлектәре буйынса был китапханаул АҠШ КонгрессыКонгресы Китапханаһына сағыштырмалытиң. Милли парламент китапханаһы Токиолағы һәм Киотолағы ике төп бүлектәрҙән һәм тағыла бер нисә бүлектәрҙәнбүлексәнән тора.
[[Файл:Japanese_National_Diet_Library-2007.jpg|справа|мини|240x240пкс|Милли парламент китапханаһының Токиолағы бүлегенең төп бинаһы]]
[[Файл:National_Library_Kansai.jpg|справа|мини|240x240пкс| Милли парламент китапханаһының Кансайҙағы төп бинаһы]]
== Тарих ==
Японияның Милли Парламент китапханаһы өс төрлө китапханаларҙан:1890 йылда Император парламентына нигеҙ һалған саҡтағы Пэрҙар Палатаһы китапханаһынан, Вәкилдәр Палатаһы китапханаһынан, 1872 йылда Мәғариф министрлығын ойошторғанда барлыҡҡа килгән Император китапханаһынанкитапханаларынан - нәҫеллеккә күскәндәнмираҫ буйынса барлыҡҡа килгән.
Японияла Парламенттың вәкәләттәре сикләнгәнлектән, уларҙың мәғлүмәткә ихтыяжы бәләкәйбик булғанбулмаған. Тәүге парламент китапханаларында фондтар ҙа, законға ярашлы тормошҡа мөһим өҫтәлмәләр индереү хеҙмәте лә булмаған. [[Икенсе донъя һуғышы|Икенсе бөтә донъя һуғышында]] Японияның еңелеүенә тиклем башҡарма хакимиәт , пэрҙарҙы һәм Палаталар вәкилдәрен мәғлүмәт сығанаҡтарына яҡын ебәрмәйенсә, барлыҡ сәйәси документтарҙы үҙ контролеконтролендә аҫтында тотоп килгәнтотҡан. АҠШ ғәскәрҙәреғәскәрҙәренең оккупацион көстәренең командующийыкөстәрекомандующийы Д. Макартур Парламент китапханаһы системаһын реформалаштырыуҙы Японияның Икенсе бөтә донъя һуғышында еңелгәндән һуңғы осорҙа илдә барған демократизациялаудемократлаштырыу процесының мөһим өлөшө итептип иҫәпләгән.
1946 йылда Парламент апалаталарыпалаталары Милли Парламент китапханаһының даими комитетын төҙөгәндәртөҙөгән. Тарихсы-марксист [[:ja:羽仁五郎|Горо Хан]]<nowiki/>и <span class="ref-info" style="font-size:85%; cursor:help; color:#888;" title="на японском языке ">(яп.</span><span class="ref-info" style="font-size:85%; cursor:help; color:#888;" title="на японском языке ">)</span>русск., һуғыш ваҡытында үҙенең хөкүмәтхөкүмәттән уйлағанданайырмалы икесе ҡарашта булғанлығы арҡаһында төрмәлә ултырған һәм һуғыштан һуң Кәңәшселәр Палатаһына (Элекке Пэрҙар Палатаһы) һайланғас, был реформаларҙы тормошҡа ашырыуҙы бик уңышлы рәүештә етәкләгән. Хани яңы учреждениела " халыҡ суверенитетынсуверенитеты үҙәген" һәм "тыныс революцияны" тормошҡа ашырыуҙың сараларын күргән. Китапханала реформалар үткәреү өсөн яуаплы булған оккупация офицерҙары " оккупация был осорҙоң катализаторы булып торһа ла, урындағы башланғысты һәм реформаларҙың үҫешен Г. Хани кеүек япондар тормошҡа ашырҙыларашырҙы" тип иҫәпләгәндәриҫәпләгән.
Милли парламент китапханаһын1948китапханаһын 1948 йылдың июнендә Осрашыуҙар Һарайында ( һуғышта шартлатылған элекке Акасака һарайы) асҡандар. Был ваҡытта китапхананың фондыфондында 100 мең томдан ғибәрәттом булған. Уның беренсе директоры булыпитеп сәйәсмән Токудзиро Канамори<ref name="NDL" /> , ә директор урынбаҫары — фәлсәфәсе Масакадзу Накай булғантәғәйенләнгән. 1949 йылда Милли парламент китапханаһы Милли китапхана( (элекке Император китапханаһы) менән берләшкән Японияның берҙән-бер милли китапханаһына әйләнгән. Уның фонды элекке Уэнос Милли китапханаһынан алып киленгән 1 млн том арҡаһында ныҡ тулыланған.
1961 йылда китапхана Парламенттан алыҫ тормағанбулмаған хәҙерге Нагатате районына күсерелгән<ref />. 1986 йылда китапханалағыундағы китаптарҙың һаны 12 млн дана тәшкил иткән. 2002 йылда Кансай Фәнни ҡалаһында ( Сейка ҡасабаһы, Сораку өйәҙе, Киото префектураһы), преф. Киото) урынлашҡан Милли парламент китапханаһының Кансай бүлегендә 6 млн. китап һаҡланған.. 2002 йылдың май айындамайында Уэнола элекке Император китапханаһында яңы бүлек асылған, унда Халыҡ-ара балалар әҙәбиәте китапханаһы урынлашҡан. Был филиалда балалар өсөн бөтә донъя балалар әҫәрҙәренең 400 мең томы бар.
Милли парламент китапһанаһындағы китаптар һәм уның төрлө хеҙмәттәре менән хәҙерге көндә киң йәмәғәтселек файҙалана. Мәҫәлән, 2004 йылдың мартында китапхана 250 мең һорау менән мөрәжәғәтте хеҙмәтләндергән, был Парламенттан килгән 32 мең мөрәжәғәттән бик күпкә ҙур.
== Директорҙары ==
* 2012 — Норитада Отаки
== ЭшсәнлегеЭшмәкәрлеге ==
Япон закондар ярашлы рәүештә япон нәшриәттәре үҙҙәре сығарған бөтә продукцияны Милли парламент китапханаһына ебәрергә тейештәр. Хөкүмәт нәшриәттәре үҙенең һәр нәшер ителгән продукцияһының 30 данаһын, ә шәхси нәшриәттәр - бер китабын ярты хаҡына Милли парламент китапханаһына ебәреп тора. Был шарттар уға даими рәүештә донъялағы иң яҡшы япон әҙәбиәте фондтарын тоторға мөмкинлек бирә. Барлыҡ китаптар һәм периодика «Нихон дзэнкоку сёси» (日本全国書誌, «Общегосударственная библиография Японии») библиографик йыйынтыҡҡа айырым тәртиптә теркәлә бара. Был йыйынтыҡ АҠШ һәм бөйөк Британияның үҙәк китапханаларының нәшерҙәре менән хөкүмәт-ара алыш-биреште тәьмин итә. Библиографияны тәртипкә килтереүҙә магнит таҫмалар ҡулланылған, ә 1971 йылдан — компьютер технологиялары ҡулланыла . Китапхана фондтарынан китап эҙләү тиҙ йөрөшлө системаһын JAPAN/MARC системаһы менән алып барыла.
| 