Карл Линней: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Ryanag (фекер алышыу | өлөш) әҮҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
Айсар (фекер алышыу | өлөш) орфография |
||
59 юл:
'''Карл Линне́й''' ({{lang-sv|Carl Linnaeus, Carl Linné}}, {{lang-la|Carolus Linnaeus}}, [[1761 йыл]]да дворян титулын алғас — ''Carl von Linné''; [[23 май]] [[1707]], Росхульт — [[10 ғинуар]] [[1778]], Уппсала) — [[Швеция|швед]] тәбиғәтте өйрәнеүсеһе һәм табибы; [[хайуандар]] һәм [[үҫемлектәр]] доньяһының дөйөм квалификацияһын төҙөүсе; был системала бөтә [[биология]] фәнендәге тикшереүҙәр дөйөмләштерелә һәм тәртипкә һалына. Линнейҙың төп хеҙмәте — биологик төр төшөнсәһен билдәләү, биноминаль (бинар) номенклатура төшөнсәһен индереү һәм актив ҡулланыу, систематик (таксонометрик) категориялар араһындағы аныҡ бәйленеште билдәләү.<ref name="«БСЭ»">«БСЭ»</ref>
Линней — тәбиғәтте өйрәнеүсе иң билдәле швед ғалимы. [[Швеция]]ла уны шведтарға үҙ илдәрен асҡан өсөн, сәйәхәтсе булараҡ хөрмәт итәләр, швед провинцияларында тикшеренеп, бер провинция икенсе провинцияға нисек ярҙам итә алғанын өйрәнә.{{sfn|Андерссон|1951}} Шведтар өсөн уның флора һәм фауна тураһындағы
Швеция короллеге фәндәр академияһы ағзаһы (1739, академияға нигеҙ һалыусыларҙың береһе), [[Париж]] фәндәр академияһы ағзаһы (1762) һәм башҡа фәнни ойошмалар һәм академиялар ағзаһы.
89 юл:
[[Файл:Linné-Praeludia Sponsaliorum Plantarum.jpg|thumb|right|Линнейҙың ҡулъяҙмаһы Praeludia sponsaliorum plantarum (декабрь 1729)]]
1729 йылда Линней ботаника менән шөғөлләнгән теология профессоры Улоф Цельсий (1670—1756) менән таныша. Был танышыу Линней өсөн бик мөһим була, уға профессор өйөндәге
1730 йылда Линней Профессор Улоф Рудбек етәкселегендә университеттың ботаник баҡсаһында демонстратор булып эшләй башлай. Линней лекциялары
Тағы бер медицина профессоры Ларс Руберг менән дә яҡшы мөнсәбәттә
=== Лапланд экспедицияһы ===
1732 йылдың 12 майында, Упсал короллегенең фәнни ойошмаһынан аҡса алып, [[Лапландия]] һәм [[Финляндия]]ға юллана. Сәйәхәт барышында ул үҫемлек, хайуандар һәм минералдарҙы ғына өйрәнмәй, ул урындағы халыҡтың йәшәү рәүешен, мәҙәниәтен өйрәнә.<ref>Бобров, 1970, «Лапландское путешествие и последние студенческие годы», с. 33—46</ref> Уппсалға коллекция һәм яҙмалар менән көҙ көнө 10 октябрҙә әйләнеп ҡайта. 1732 йылда уның экспедиция барышында йыйылған үҫемлектәрҙең каталогы йыйылған ''Florula Lapponica'' («Лапландия флораһы») тигән хеҙмәте нәшер ителә. Лапландия үҫемлектәр донъяһының тулы йыйынтығын биш йыл үткәс [[Голландия]]ла ғына нәшер итә ала. Экспедиция көндәлеге беренсе тапҡыр 1811 йылда нәшер ителә; саам (лопар) халҡы тураһында яҙмаларының этнографик әһәмиәте бөгөн дә баһалып бөткөһөҙ, сөнки ул замандағы ерле халык тураһында башҡа яҙмалар юҡ.{{sfn|Zorgdrager|2008}}
== Фәндә ҡалдырған өлөшө ==
| |||