|
=== Изге Яков һәм Арарат түбәһенә үрләү мөмкин түгел ===
XIII быуаттан европалыларға Изге Яков (Агоп) тураһындағы әрмән легендаһы билдәле булған (был унан да иртәрәк билдәле булған һәм Джуди тауы хаҡында һүҙ барған Иаков Низибийский тураһындағы легендаға яраҡлаштырылған<ref name="russell1985">''[[:en:James R. Russell|James R. Russell]]'', «Armeno-Iranica» в ''[[:fr:Jacques Duchesne-Guillemin|Jacques Duchesne-Guillemin]], [[:fr:Pierre Lecoq|Pierre Lecoq]]'', [http://books.google.de/books?id=YdUUAAAAIAAJ&hl=ru&source=gbs_navlinks_s Acta Iranica, Volume XI] — Centre International d’Etudes Indo-iraniennes, 1985, стр. 447—458. Стр. 456: <blockquote>… Jabal Judi in Gordyene was associated with the Biblical legend of the Ark in early Christian times, so that it, too, was considered to have been the highest of mountains, at least in the days of the Flood<sup>45</sup><br /><br /><sup>45</sup> See for instance [[Фавстос Бузанд|P’awstos Buzand]], [http://www.vehi.net/istoriya/armenia/buzand/03.html III], 10, where the mountain is called ''Sararad'' (''sar'' 'peak' with modern scribal error ''*Ararad'', joined by haplology): St. Jacob of Nisibis is granted a piece of the Ark from there.</blockquote></ref>). Был монах тау түбәһенә күтәрелергә һәм аяҙ көндә яҡшыасыҡ күренгән кәмәгә табынырға бик теләгән. Өс тапҡыр тау түбәһенә күтәрелергә маташҡан, ләкин, ҙур ғына бейеклеккә күтәрелгәс икәс, уны йоҡо баҫа башлай, уянһа, күрә - тау итәгендә ултыра, имеш. Өсөнсө ынтылыштан һуң уның төшөнә фәрештә керә, һәм ул, Аллаһы тәғәлә ябай (үлемле) кешеләргә изге түбәгә бөтөнләй менеүҙе һәм кәмәгә ҡағылыуҙы тыйҙы, ти. Иң мөҡәддәс нәмәгә ынтылғанын тейешле баһалап, фәрештә монахҡа кәмә эшләнгән ағастың бер киҫәген бүләк итә. Изге Яковҡа Аргури ауылынан юғарыраҡ урынлашҡанИзге монастырьЯковҡа бағышланған монастырь урынлашҡан (ауыл һәм монастырь 1840 йылда тулыһынса емереләемерелгән (ҡара: Вулкан урғылыуы)<ref name="bryce206">''Viscount James Bryce Bryce'', [http://books.google.de/books?id=8XQdAnBvpQMC&dq=it+has+received+among+geographers+the+name+of+ararat&hl=ru&source=gbs_navlinks_s Transcaucasia and Ararat: being notes of a vacation tour in the autumn of 1876], стр. 206</ref>.
Джеймс Брайс әйткәнсә, Арарат түбәһенә үрләү мөмкин түгеллек (тыйыу) әрмән сиркәүе «дин ҡағиҙәләренең бер өлөшө булған»<ref name="bryce206" />. Парротты оҙатып йөрөүсе ике әрмән, тауға күтәрелгәндән һуң (ҡара: Араратҡа күтәрелеү), ҙур ғына бейеклеккә күтәрелдек, әммә тау түбәһенә менмәнек, тип һөйләгәндәр. Шуға оҡшаған хәл Араратты 1845 йылда үҙенә буйһондорған икенсе берәү - Абих - менән дә булғаношондай хәл ҡабатланған. 1856 йылда ла тауға менгәнүрләгән инглиздәр төркөмө ҡорттар һәм төрөктәрҙән түбәгә үрләү мөмкин түгел тигән раҫлауҙар ғына ишеткәндәр. Брайс фекеренсә, 1876 йылда Араратҡа күҙ күреме ерҙә йәшәгән һәр кеше (бәлки, Ереванда йәшәгән төплө белемле берәй рәсәй чиновнигын иҫәпләмәгәндә), Нухтан һуң бер кем дә тау түбәһенә күтәрелмәгән, тип, икеләнмәй, әйтә алған<ref name="bryce236-237">''Viscount James Bryce Bryce'', [http://books.google.de/books?id=8XQdAnBvpQMC&dq=it+has+received+among+geographers+the+name+of+ararat&hl=ru&source=gbs_navlinks_s Transcaucasia and Ararat: being notes of a vacation tour in the autumn of 1876], стр. 236—237</ref>. Арарат түбәһенә күтәрелгәндән һуң, Брайс посетил Эчмиадзинға килгән, һәм уның идарасыһы архимандрит менән осрашҡан. Әңгәмә барышында Брайс тау үренә менеүен хәбәр иткән. Тәржемәсе архимандритҡа: «Ошо инглиз Масис түбәһенә күтәрелдем, тип әйтә»,- тигәс, тегенеһе, йылмайып, яуаплайяуаплаған: «Юҡ, бының булыуы мөмкин түгел. Бер кем дә бер ваҡытта ла унда булмаған. Был мөмкин түгел».<ref>''Viscount James Bryce Bryce'', [http://books.google.de/books?id=8XQdAnBvpQMC&dq=it+has+received+among+geographers+the+name+of+ararat&hl=ru&source=gbs_navlinks_s Transcaucasia and Ararat: being notes of a vacation tour in the autumn of 1876], стр. 293</ref>
== Геополитическое положение ==
|
