Сәлим III: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Akkashka (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
Akkashka (фекер алышыу | өлөш) н |
||
49 юл:
[[1798 йыл]]да генерал [[Наполеон I|Бонапарт]] [[Египет]]ҡа һөжүм итә, һәм Төркиә [[Египет походына|Франция менән һуғышҡа]] йәлеп ителә.
Тик [[1802 йыл]]да, Франция менән тыныслыҡ килешеүе төҙөгәс кенә, ул үҙенең көсөн илде яңыртыу эшенә бағышлай алған. Сәлим III идаралыҡ аппараты өлкәһендә файҙалы үҙгәрештәрҙе (был бигерәк тә бюджет ведомствоһында) тормошҡа ашырған, ленный биләмәләрҙең хәрби идаралыҡтарын юҡҡа сығарған, шулай уҡ үҙенең ҡул аҫтындағыларҙы (подданныйҙарының) аң-белемле итеп күрергә ынтылған (әйтеп китер кәрәк, Сәлим III идара иткән йылдарҙа [[төрөк теленә]] байтаҡ еворпа авторҙарының, бигерәк тә, француз авторҙарының, хәрби эш, математика һәм башҡа белем йүнәлештәрендәге хеҙмәттәрен тәржемә иткәндәр, ә инде [[1792 йыл]]да яңынан төрөк типографияһы эшләп киткән). Сәлим III солтанға, солтандарҙы ҡолатҡан йә булмаһа, башбаштаҡланып, тәхеткә ҡуйған, ҡул аҫтарында тотҡан, әммә һуғыш яланында файҙаһыҙ [[янычарҙар|янычарҙар]]ҙың йоғонтоһонан азат булырға кәрәк ине. Сәлим француз генералы [[Себастиани]]ҙы саҡыртып алған һәм уның ярҙамында [[Низам-и Джедид]] ({{lang-ota|Nizam-ı Cedid}} — «яңы тәртип»), йәғни, европаса ойошторолған ғәскәр булдырған. Был тағы башҡа реформаларға ла (уларҙың бөтөн комплексын шулай уҡ [[Низам-и Джедид]] тип йөрөткәндәр) килтерергә тейеш булған, әммә йәмғиәт быларға әҙер булмай сыҡҡан һәм, Сәлимдең үҙгәрештәргә ынтылышы янычарҙарҙың йәнен көйҙөргәнен күрә тороп, солтанды яҡлап сыҡмағандар. Бынан тыш, хакимдың хәле Ғосман империяһы крәҫтиәндәренең һәм ҡала кешеләренең, үҙгәртеп ҡороуҙарын финанс яғынан артабан тәьмин итеүҙәрен, һалым менән риза булмауҙары (миҫал өсөн , ҡайһы бер ауыл хужалығы тауарҙарына һалым) арҡаһында ҡатмарлашҡан.
| |||