Австро-Венгрия: өлгөләр араһындағы айырма

Яңы ғына аяҡҡа баҫҡан Австро-Венгрия иҡтисады — Австрия империяһынан мираҫлыҡҡа ҡалған, Көнбайыш илдәренән ныҡ ҡына ҡалышҡан, әммә үҫеш юлына баҫҡан, индустриаль күтәрелеш кисереүсе иҡтисад булып тора. Властарҙың элекке милли иҡтисадты һаҡлау сәйәсәте һәм уның һөҙөмтәләре [[XIX быуат]]тың 60 йылдарйылдарҙағы реформалары менән юҡҡа сығарыла. Һөҙөмтәлә иҡтисад үҫешеүгә импульс ала һәм бер нисә йыл эсендә Көнбайыш Европа илдәренең кимәленә етә. [[1873 йыл]]дағы кризис һынылышлы мәл булып сығабула. 9 май көнө «Ҡара йомала» Вена биржаһында булғанбиржаһындағы һәләкәт Австро-Венгрияға ла ҡағыла<ref name="economy">{{Китап|автор=Rothschild K. W.|заглавие=Austria's Economic Development between the two Wars|страницы=21—22}}</ref>. Был хәл бик ныҡ валютаны көсһөҙләндерә, банктарҙың һаны бер нисә мәртәбәгә кәмей. Кризистан ил тик [[1881 йыл|1881]] йылда ғына, 1873 йылдағы үҫеш кимәленә барып еткәс кенә, төҙәлә, әммә Австро — Венгрия иҡтисады башҡа Донъя һәм Европа иҡтисадтары менән бер рәткәрәттә тора алмай. Шулай ҙа нәҡ шул ваҡытта автомобиль маркалары Ikarus, Tatra һәм Škoda тыуа.

[[Беренсе донъя һуғышы]] ваҡытында тағы ла бер мөһим иҡтисади кризис була, сөнки аҙыҡ-түлек етешмәү сәбәпле ас болалар булып ала,ә кронаның хаҡы долларға ҡарата өс мәртәбәгә төшә<ref name="economy"/>. Тауарҙарҙы илдән сығарыу һәм индереү хәрби ғәмәлдәр өсөн мөмкин булмай,ә йыш ҡына үтеп торған эшселәр стачкалары һәм забастовкалары үҙ сиратында материалдар һәм боеприпастар етмәүенә сәбәп була.

Халыҡтың күп өлөшө, бигерәк тә империя сиктәрендә, аграр сферала эш менән мәшғул була. Был хәл феодаль ҡалдыҡтары менән бәйле була. Урындағы крәҫтиәндәр хеҙмәт иткән күп кенә ерҙәр эре боярҙар, магнаттар һәм помещиктар ҡулында була. Ер хужалары үҙҙәренең биләмәләре тауарҙарына монополия урынлаштырып. крәҫтиәндәргә үҙ көсө менән үҫтәргән уңышты ҡалала һатыуҙы тыя. Цислейтанияла [[1910 йыл]]да 10 мең йәшәүселәрҙең күпселеге аграр секторында мәшғул ине: