Эмпайр-стейт-билдинг: өлгөләр араһындағы айырма

|Проектировщик = [[Shreve, Lamb and Harmon]]

'''Эмпайр-стейт-билдинг'''<ref>'''Эмпайр-стейт-билдинг''', -а и нескл., м. (''здание в Нью-Йорке''). {{Книга:Прописная или строчная|страницы=497}}</ref><ref>Также встречаются иные варианты написания, например, в книге [[Ермолович, Дмитрий Иванович|Д. И. Ермоловича]] «Имена собственные на стыке языков и культур» (издание 2001 года) в главе 4.1.2 «Топонимы в переводе» приводится написание «'''Эмпайр Стейт Билдинг'''»</ref> (англ. Empire State Building) — [[Нью-Йорк]] ҡалаһының [[Манхэттен]] утрауындағы 103 ҡатлы йорт. Офис бинаһы. 1931 йылдан 1970 йылға тиклем, Бөтөн донъя сауҙа үҙәгенең Төньяҡ башняһы асылғансы, донъяның иң бейек бинаһы иҫәпләнә. 2001 йылда Бөтөн донъя сауҙа үҙәгенең башнялары ҡолағас, 2012 йылға тиклем тағы ла Нью-Йорктың иң бейек йорто булып ҡала. 2012 йылда 1-се Бөтөн донъя сауҙа үҙәге бейеклеге буйынса уны уҙып китә. Бинаның архитектураһы ар-деко стиленә ҡарай.

}}{{ref-en}}</ref><ref name="nhlnom">{{cite web |url={{PDFlink|http://pdfhost.focus.nps.gov/docs/NHLS/Text/82001192.pdf "Empire State Building", 26 апреля 1985, Кэролин Питтс]|138 Кб<!-- application/pdf, 141393 bytes -->}}|title=Кандидаты на звание национального исторического памятника|date=26 апреля 1985|publisher=National Park Service}}{{ref-en}}</ref><ref name="nrhpphotos">{{cite web|url={{PDFlink|[http://pdfhost.focus.nps.gov/docs/NHLS/Photos/82001192.pdf Фотографии здания и интерьеров, 1978.]|702 Кб<!-- application/pdf, 719847 bytes -->}}|title=Национальный реестр исторических мест США|date=26 апреля 1985|publisher=National Park Service}}{{ref-en}}</ref>. 2007 йылда Америка архитекторҙары институты һайлауы буйынса, беренсе һанлы бина иң яҡшы Америка архитектура сиселеше исемлегенә индерелә<ref name="AIA">White, Norval & Willensky, Elliot; AIA Guide to New York City, 4th Edition; New York Chapter, American Institute of Architects; Crown Publishers. 2000. p.226.</ref> Владельцем и управляющим зданием является компания W&H Properties.<ref>[http://www.esbnycleasing.com W&H Properties — Empire State Building]{{ref-en}}</ref>. Бинаның хужаһы һәм идарасыһы булып W&H Properties компанияһы тора<ref>[http://www.esbnycleasing.com W&H Properties — Empire State Building]{{ref-en}}</ref>. Башня Бишенсе авенюла, Көнсығыш 33-сө һәм 34-се урамдары араһында урынлашҡан.

1931 йылдың 1 майында губернатор Смиттың балалары таҫманы киҫкәндә, АҠШ-ла Бөйөк депрессия мәле була. Шуға ла биналағы бар урындарҙы ла ҡуртымға биреп бөтөп булмай, һөҙөмтәлә уны «Буш-стейт-билдинг» (англ. Empty State Building) тип атай башлайҙар. Бөтөн урындар ҙа тулыу өсөн ун йыл ваҡыт кәрәк була<ref>[http://travel.nytimes.com/top/features/travel/destinations/unitedstates/newyork/newyorkcity/sight_details.html?vid=1083747021107&inline=nyt-classifier NYT Travel: Empire State Building]{{ref-en}}</ref><ref>[http://www.time.com/time/business/article/0,8599,1833243,00.html A Renters' Market in London]{{ref-en}}</ref>. Бина 1950 йылға тиклем хужаларына килем килтермәй. 1951 йылда Роджер Стивенс һәм уның партнерҙарына 51 млн долларға һатҡандан һуң (ул мәлдә бер бина өсөн түләнгән иң ҙур хаҡ) бина зыянлы булыуҙан туҡтай<ref>[http://www.pbs.org/wnet/newyork/pbs.org]—''[[Нью-Йорк (фильм)|Документальный фильм о Нью-Йорке]]''.</ref>.

Эксплуатация башланғас, бинаның шпилен дирижаблдәр бәйләй торған мачта итеп ҡулланырға уйлайҙар. 102-се ҡат махсус туҡтау платформаһы итеп ҡулланыла, 86-сы ҡаттан 102-се ҡатҡа йөрөгән махсус лифт пассажирҙарҙы ташырға, уларҙы теркәү 86-сы ҡатта булырға тейеш була<ref name="Citycyclopedia">Kenneth T. Jackson: The Encyclopedia of New York City: The New York Historical Society; [[Yale University Press]]; 1995. стр. 375—376.{{ref-en}}</ref>. Әммә хәүефлек йәһәтенән был идеяны тормошҡа ашырыу мөмкин булмай. 1952 йылда терминал урынына телекоммуникацион ҡоролма ҡуйыла.