Мостафа Кәмал Ататөрк: өлгөләр араһындағы айырма

|имя = Мостафа Кәмал АтатюркАтатөрк

|премьер = [[Исмет Инёню]]<br />[[Али ФетхиФәтхи Окьяр]]<br />[[Исмет Инёню]]<br />[[МахмудМәхмүт ДжеляльЙәлил Баяр]]

|преемник = [[Исмет Инёню]]

|должность_3 = [[Төркиәнең Премьер-министры]]

|преемник_3 = [[Чакмак, Мустафа Февзи|Февзи Чакмак]]

|партия = [[Төркиәнең Республика халыҡ партияһы (Турция)]]

|место рождения = {{МестоРождения|[[Салоники|в Салониках}}]], <br /> [[ОсманскаяҒосман империяимперияһы]]

|место смерти = Дворец «[[Долмабахче]]», {{МестоСмертиВБУ|СтамбулИстанбул}}, [[ТурцияТөркиә]]

|супруга = [[ЛатифеЛатифа Ушаклыгиль]]Ушаклыгөл (1923 — разводайырылышыу 1925)

|национальность = [[Төрөк]]

|похоронен = Мавзолей «Аныт Кабир», {{Ерләнгән ере|[[Анкара}}]]

|отец = [[Али Рыза-әфәнде]]

|мать = [[Зөбәйҙә ханым]]

'''Мостафа Кәмал Ататөрк'''; (''Ғәзи Мостафа Кәмал-паша''<ref>«Кемаль Ататюрк» — новое имя и фамилия Мустафы Кемаля c 1934 года, принятое в связи с упразднением в Турции титулов и введением фамилий. (см. БСЭ, М., 1936, стб. 163.</ref>, (төр. {{lang-tr|Mustafa Kemal Ататөрк}}; [[1881 йыл|1881]]<ref>Точная фактическая дата неизвестна. Официально принятая в Турции дата его дня рождения 19 мая: день известен в Турции как ''19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı''.</ref>  — [[10 ноябрь]] [[1938 йыл|1938]])  — [[Ғосман империяһы|ғосман]]  һәм төрөк  реформаторы, [[сәйәсмән]], дәүләт эшмәкәре  һәм хәрби етәксе; Төркиәнең Республика халыҡ партияһынына нигеҙ һалыусы һәм уның беренсе лидеры; [[Төркиә|Төркиә Республикаһының беренсе президенты]], хәҙерге төркиә дәүләтенә нигеҙ һалыусы.

Ғази Мостафа Кәмал 1881 йылда тыуған, тыуған көнө итеп тарихи дата булған 19 май көнөн һайлай, сөнки был – — Төркиәнең бойондороҡһоҙлоҡ өсөн көрәш башлаған көнө. Тыуған ҡалаһы Сәләник, әлеге көндә был ҡала Греция дәүләтенә ҡарай. Атаһы Али Рыза әфәнде тәүҙә таможняла хеҙмәт иткән, һуңынан урман һатыу эше менән шөғөлләнгән. Әсәһе Зөбәйҙә ханым. Был ғаиләлә балалар күп була, ләкин Мостафанан алда тыуған Фатима, Үмәр, Әхмәт, Нәжиә атлы туғандары кесе йәштәрҙә үк үлеп ҡала, Мостафа һәм кесе һеңлеһе Макбүлә генә ғүмерле булалар.

1888 йылда атаһы үлеп ҡала.  1893 йылдың 13 мартында 12 йәштә Мостафа Сәләник ҡалаһындағы хәрби мәктәпкә уҡырға әҙерләүсе мәктәпкә бара. Математика уҡытыусыһы уға Кәмал (Камил, тимәк “камил” «камил») тигән икенсе исем бирә. 

1905 йылда Дамаскка ебәрелә, шунда Ватан исемле революцион ойошмаға нигеҙ һала.    

1923 йылдың 29 октябрендә Төркиә республика булып иғлан ителә, Кәмал - — уның президенты. 1924 йылдың 20 апрелендә Төрөк республикаһының 2-се конституцияһы  ҡабул ителә, ул  [[1961 йыл]]<nowiki/>ға тиклем ғәмәлдә була.

* Солтанат  бөтөрөлә  (1 ноябрь, 1922 йыл).

* [[Республика]]  иғлан ителә  (29 октябрь, 1923 йыл).

* Хәлифәт  бөтөрөлә (3 март [[1924 йыл]]).

* Дини  ордендар эшмәкәрлеген тыйыла (30 ноябрь 1925 йыл).

* Шәриғәт нигеҙендә яҙылған закондарҙы тыйыла  (1924—[[1937 йыл|1937 йылдарҙа]]).

* Мәғариф органдары бер етәкселек аҫтына йыйыла  (3 март 1924 йыл).

* Яңы  төрөк  алфавиты ҡабул ителә (1 ноябрь, [[1928 йыл]]).

* <br /><br /><br /><br /><br />

Фамилия тураһындағы закон нигеҙендә 1934 йылдың 24 ноябрендә  Төркиәнең  Бөйөк Милли Йыйылышы  Мостафа Кәмалға Ататөрк фамилияһын бирә.

[[Файл:Atatürk_ve_Latife_Uşşaki.jpg|left|thumb|Мостафа Кәмал Ататөрк һәм уның ҡатыны Латифа Ушаклыгил  Аданда, 1923]]

Ататөрк үлеп [[1938 йыл]]<nowiki/>дың 10 ноябрендә  9 сәғәт 5 минутта  57 йәшендә Долмабахчә  һарайында,  төркиә солтандары резиденцияһында С[[Истанбул|тамбулда]]  үлә.

[[Файл:1Anitkabir.JPG|left|thumb|200x200px|Мавзолей Ататөрк ("«Анкар"»)]]

== ПримечанияИҫкәрмәләр ==

{{Ҡалып:Иҫкәрмәләр|2}}